Poselski projekt ustawy o spółdzielniach (wpłynął 05-10-2010 )

Dnia 20-10-2010 skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu

projekt wstępny

USTAWA

z dnia ............................

o spółdzielniach

DZIAŁ I

PRZEPISY OGÓLNE

Art. 1. § 1. Spółdzielnia jest samorządnym i niezależnym zrzeszeniem, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, do którego przynależność jest dobrowolna, a członkostwo jest dostępne dla wszystkich osób na zasadach określonych w ustawie i statucie.

§ 2. Celem spółdzielni jest dążenie do podniesienia poziomu życia członków i ich rodzin przez prowadzenie działalności gospodarczej przy osobistym lub majątkowym współdziałaniu członków. Działalność gospodarcza spółdzielni może mieć charakter niezarobkowy.

§ 3. Spółdzielnia może prowadzić także działalność społeczną, w szczególności kulturalną i oświatową, dbając o rozwój rodziny, społeczności lokalnej i ogólnoludzkiej oraz o ochronę środowiska naturalnego.

§ 4. Jeżeli spółdzielnia prowadzi działalność społecznie użyteczną, a jej działalność gospodarcza ma charakter niezarobkowy, może być organizacją pożytku publicznego w rozumieniu przepisów o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

§ 5. Spółdzielnia w swojej działalności kieruje się międzynarodowymi zasadami spółdzielczymi.

Art. 2. § 1. Spółdzielnia prowadzi działalność na podstawie niniejszej ustawy, innych ustaw oraz zarejestrowanego statutu.

§ 2. W granicach określonych przez ustawę, statut reguluje organizację i sposób działania spółdzielni oraz stosunki między spółdzielnią, a jej członkami.

§ 3. Statut może przewidywać, że określone w nim sprawy zostaną uregulowane w regulaminie. W takim wypadku statut wskazuje organ spółdzielni właściwy do uchwalenia regulaminu, zakres spraw przekazanych do uregulowania i sposób podania regulaminu do wiadomości członków.

§ 4. Statut i regulaminy uchwalone na jego podstawie powinny być zamieszczone na ogólnodostępnej stronie internetowej spółdzielni.

Art. 3. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.

Art. 4. Ogłoszenia i dokumenty spółdzielcze przewidziane w ustawie publikuje się w Monitorze Spółdzielczym wydawanym przez Krajową Radę Spółdzielczą, z wyjątkiem ogłoszeń, które na podstawie odrębnych przepisów są zamieszczane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

DZIAŁ II

ZAŁOŻENIE SPÓŁDZIELNI I JEJ STATUT

Art. 5. § 1. W celu założenia spółdzielni osoby ją zakładające (założyciele) uchwalają statut spółdzielni, potwierdzając jego przyjęcie przez złożenie pod nim swoich podpisów oraz dokonują wyboru organów spółdzielni zgodnie ze statutem.

§ 2. Zarząd spółdzielni składa do sądu rejestrowego wniosek o wpis spółdzielni do Krajowego Rejestru Sądowego.

§ 3. Spółdzielnia nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do Rejestru, a założyciele stają się jej członkami.

§ 4. Osoby działające do chwili zarejestrowania spółdzielni odpowiadają wobec osób trzecich solidarnie za długi zaciągnięte w interesie spółdzielni przed jej zarejestrowaniem. Spółdzielnia odpowiada po jej zarejestrowaniu za takie długi tak jak za zaciągnięte przez siebie. Jednakże osoby działające przed zarejestrowaniem spółdzielni odpowiadają wobec niej według przepisów kodeksu cywilnego.

Art. 6. § 1. Statut spółdzielni określa:

1)           firmę spółdzielni, zawierającą w swej treści wyraz „spółdzielnia” albo „spółdzielczy” w odpowiednim rodzaju,

2)           siedzibę spółdzielni,

3)           czas trwania spółdzielni, jeżeli została ona założona na czas oznaczony,

4)           przedmiot działalności gospodarczej spółdzielni,

5)           kwotę wpisowego albo sposób oznaczania jego wysokości oraz zasady i tryb wnoszenia wpisowego,

6)           wysokość udziału, liczbę obowiązkowych udziałów oraz zasady i tryb obejmowania i zwrotu udziałów,

7)           zasady i tryb wnoszenia oraz zwrotu wkładów, jeżeli w spółdzielni istnieje obowiązek ich wnoszenia,

8)           zasady i tryb przyjmowania członków, wypowiadania członkostwa, wykluczania i wykreślania członków,

9)           prawa i obowiązki członków,

10)       zasady zwoływania i obradowania walnego zgromadzenia oraz podejmowania uchwał,

11)       zasady i tryb wybierania i odwoływania członków organów spółdzielni,

12)       zasady pokrywania strat spółdzielni:

13)       zasady podziału nadwyżki bilansowej.

§ 2. Statut zawiera ponadto postanowienia, których wprowadzenia wymagają przepisy niniejszej ustawy lub innych ustaw.

§ 3. Statut może zawierać także inne postanowienia.

§ 4. Postanowienie statutu sprzeczne z ustawą jest nieważne.

§ 5. Statut może przewidywać, z zastrzeżeniem § 1 i 2, że określone w nim sprawy zostaną uregulowane w regulaminie, na zasadach określonych w art. 2 § 3.

Art. 7. § 1. Uchwała walnego zgromadzenia o zmianie statutu jest podejmowana większością 2/3 głosów.

§ 2. Zmiana statutu nie wywołuje skutków prawnych przed jej wpisaniem do Rejestru.

§ 3. Jednakże walne zgromadzenie, uchwalając zmianę statutu dotyczącą zmian w zakresie struktury organów spółdzielni, może dokonać wyboru lub odwołania członków tych organów zgodnie z uchwałą o zmianie statutu. Uchwała walnego zgromadzenia staje się skuteczna z chwilą wpisania zmiany statutu do Rejestru.

DZIAŁ III

CZŁONKOSTWO W SPÓŁDZIELNI

Rozdział 1

Członkowie spółdzielni, ich prawa i obowiązki

Art. 8. § 1. Spółdzielnia liczy co najmniej pięciu członków.

§ 2. Spółdzielnia, której członkami zgodnie ze statutem mogą być wyłącznie osoby prawne, liczy co najmniej trzech członków.

Art. 9. § 1. Członkiem spółdzielni może być każda osoba fizyczna, która odpowiada wymaganiom określonym w statucie.

§ 2. Statut, ze względu na przedmiot działalności spółdzielni, może wyłączać członkostwo osób mających ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub niemających takiej zdolności.

§ 3. Członkiem spółdzielni może być każda osoba prawna, która odpowiada wymaganiom określonym w statucie. Jednakże statut może wyłączać członkostwo wszystkich lub niektórych osób prawnych.

Art. 10. § 1. Członkostwo w spółdzielni powstaje w wyniku umowy zawieranej przez złożenie przez osobę przystępującą do spółdzielni oświadczenia o przystąpieniu i podjęcie przez wskazany w statucie organ spółdzielni uchwały o przyjęciu (umowa o członkostwo).

§ 2. Oświadczenie o przystąpieniu do spółdzielni składa się w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie podpisane przez przystępującego do spółdzielni zawiera jego imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz adres, a w miarę potrzeby także adres do doręczeń, a jeżeli przystępujący jest osobą prawną - jej firmę, siedzibę i adres, a w miarę potrzeby także adres do doręczeń, oraz inne dane przewidziane w statucie.

§ 3. Przez złożenie oświadczenia o przystąpieniu do spółdzielni osoba przystępująca do spółdzielni poddaje się, na wypadek jej przyjęcia do spółdzielni, postanowieniom jej statutu. Jednakże, jeżeli statut zawiera postanowienie w przedmiocie zapisu na sąd polubowny (arbitrażowy) w określonych sprawach między spółdzielnią i jej członkiem, członek może odmówić poddania się temu zapisowi w oświadczeniu o przystąpieniu do spółdzielni.

§ 4. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, uchwała w sprawie przyjęcia powinna zostać podjęta w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia oświadczenia o przystąpieniu do spółdzielni. Osoba, która złożyła oświadczenie o przystąpieniu, powinna zostać zawiadomiona w terminie dwóch tygodni od podjęcia uchwały o uchwale o przyjęciu albo o uchwale odmawiającej przyjęcia. Uchwała odmawiająca przyjęcia powinna zostać doręczona wraz z uzasadnieniem.

§ 5. Statut wskazuje organ, do którego przysługuje odwołanie od uchwały odmawiającej przyjęcia, jeżeli organem właściwym do przyjmowania członków nie jest walne zgromadzenie. Odwołanie, które wnosi się w terminie miesiąca od dnia doręczenia uchwały odmawiającej przyjęcia, powinno zostać rozpatrzone w terminie miesiąca od dnia jego wniesienia, chyba że statut określa inne terminy.

Art. 11. § 1. Niezwłocznie po powstaniu członkostwa zarząd spółdzielni wpisuje do rejestru członków imię i nazwisko (firmę), miejsce zamieszkania (siedzibę) i adres członka spółdzielni, a w miarę potrzeby także adres do doręczeń.

§ 2. Członek jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie zarząd spółdzielni o zmianie adresu lub adresu do doręczeń. Do czasu zgłoszenia takiej zmiany doręczenie dokonane przez spółdzielnię pod dotychczasowym adresem członka uważa się za skuteczne.

§ 3. W rejestrze wpisuje się także dzień powstania członkostwa, liczbę objętych udziałów i dzień ich objęcia, dzień zgłoszenia żądania zwrotu fakultatywnych udziałów, liczbę udziałów objętych żądaniem i dzień ich zwrotu, wysokość wpisowego i dzień jego opłacenia, dzień zawartej między członkiem i spółdzielnią umowy o wniesienie wkładu i informację o ustaniu stosunku wkładu, informację o złożeniu oświadczenia o wystąpieniu ze spółdzielni, o podjęciu uchwały w przedmiocie wykluczenia lub wykreślenia ze spółdzielni oraz dzień ustania członkostwa. Wpisowi podlegają także zmiany tych danych.

Art. 12. § 1. Członek jest obowiązany objąć jeden udział w spółdzielni, chyba że statut przewiduje obowiązek objęcia większej liczby udziałów (udziały obowiązkowe). Członek może objąć dalsze udziały, jeżeli statut na to zezwala (udziały fakultatywne).

§ 2. Członek określa w formie pisemnej pod rygorem nieważności liczbę obejmowanych udziałów fakultatywnych.

§ 3. Objęcie udziału następuje z chwilą dokonania wpłaty na udział.

§ 4. Wpłata na udział jest dokonywana w pieniądzu.

§ 5. Członkom nie zwraca się wpłat wniesionych na udziały, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 13. § 1. Członek uczestniczy w stratach spółdzielni do wysokości objętych udziałów, których wysokość określa statut. Członek nie odpowiada za zobowiązania spółdzielni wobec jej wierzycieli.

§ 2. Były członek uczestniczy w pokrywaniu strat spółdzielni tak, jakby nadal był jej członkiem, jeżeli spółdzielnia przeszła w stan likwidacji w ciągu sześciu miesięcy lub wszczęto postępowanie naprawcze albo upadłościowe w ciągu roku od dnia, w którym członek przestał należeć do spółdzielni.

Art. 14. § 1. Udziały są niezbywalne.

§ 2. Jednakże statut może stanowić, że udziały są zbywalne między członkami lub między członkiem, a osobą przystępującą do spółdzielni.

§ 3. Zbycie udziału wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności i zawiadomienia spółdzielni na piśmie.

§ 4. Zbycie udziału obowiązkowego jest równoznaczne z wystąpieniem ze spółdzielni; art. 22 § 1 stosuje się odpowiednio.

Art. 15. Członek może w umowie o członkostwo lub w późniejszym oświadczeniu złożonym spółdzielni wskazać osobę, której po jego śmierci przypadną udziały podlegające zwrotowi. Roszczenie takie nie wchodzi w skład spadku. Statut spółdzielni może stanowić, że osobie, która po śmierci członka nabyła udziały, przysługuje roszczenie o przyjęcie do spółdzielni.

Art. 16. § 1. Udziały fakultatywne są zwracane po ich wypowiedzeniu dokonanym w formie pisemnej pod rygorem nieważności na miesiąc przed końcem roku obrachunkowego.

§ 2. Udziały obowiązkowe ulegają zwrotowi po ustaniu członkostwa.

§ 3. Członek może żądać zwrotu udziałów, o których mowa w § 1, na podstawie zatwierdzonego sprawozdania finansowego za rok, w którym dokonał ich wypowiedzenia, a udziałów, o których mowa w § 2, na podstawie zatwierdzonego sprawozdania finansowego za rok, w którym ustało członkostwo, chyba że udziały zostały przeznaczone na pokrycie strat spółdzielni.

§ 4. Statut może przewidywać oprocentowanie udziałów. W takim wypadku statut określa zasady ustalania wysokości oprocentowania. Oprocentowanie udziałów jest dokonywane z nadwyżki bilansowej spółdzielni.

Art. 17. § 1. Prawa i obowiązki wynikające ze stosunku członkostwa w spółdzielni są równe dla wszystkich członków.

§ 2. Przepisy ustawy, statut oraz umowy zawierane przez spółdzielnię z jej członkami mogą określać prawa i obowiązki członków wynikające ze stosunków prawnych pochodnych od członkostwa w spółdzielni.

Art. 18. § 1. Członek ma prawo:

1)       uczestniczyć w walnym zgromadzeniu,

2)       wybierać organy spółdzielni i być do nich wybierany,

3)       otrzymać odpis (kopię) statutu i regulaminów uchwalonych na podstawie statutu,

4)       zapoznać się z uchwałami organów spółdzielni i protokołami ich obrad, rocznymi sprawozdaniami i sprawozdaniami finansowymi oraz fakturami i umowami zawieranymi przez spółdzielnię z osobami trzecimi oraz otrzymać odpisy (kopie) tych dokumentów; koszty rzeczywiste sporządzenia takich odpisów (kopii) pokrywa zainteresowany członek spółdzielni; dokumenty te mogą być udostępnione członkom na stronie internetowej spółdzielni, z uwzględnieniem art. 2 § 4,

5)       zgłaszać wnioski dotyczące organizacji i działalności spółdzielni oraz regulaminów uchwalanych na podstawie statutu,

6)       korzystać ze świadczeń spółdzielni i uczestniczyć w jej działalności społecznej,

7)       uczestniczyć w podziale nadwyżki bilansowej spółdzielni, która prowadzi działalność zarobkową.

§ 2. Członek spółdzielni niemający pełnej zdolności do czynności prawnych wykonuje uprawnienia, o których mowa w § 1 pkt 1-4, przez swojego przedstawiciela ustawowego. Jednakże członek taki nie może być wybrany do organu spółdzielni.

§ 3. Członkowi spółdzielni przysługują także inne prawa określone w ustawie lub w statucie.

§ 4. Członek spółdzielni jest obowiązany:

1)       przestrzegać przepisy prawa, postanowienia statutu i przewidziane w nim regulaminy,

2)       dbać o dobro i rozwój spółdzielni oraz uczestniczyć w realizacji jej zadań statutowych.

§ 5. Członek spółdzielni wykonuje także inne obowiązki określone w ustawie lub w statucie.

Art. 19. § 1. Członek przystępujący do spółdzielni jest obowiązany do wniesienia wpisowego. Statut określa wysokość i termin zapłaty wpisowego. Wpisowe nie może przekraczać 1/2 wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

§ 2. Wpisowe nie podlega zwrotowi.

Art. 20. § 1. Statut może przewidywać możliwość wnoszenia przez członków wkładów na własność spółdzielni lub do korzystania przez nią, chyba że ustawa nakłada na członków obowiązek wnoszenia wkładów. W takim wypadku statut określa zasady wyceny i zwrotu wkładów. Umowa między członkiem i spółdzielnią określa prawo spółdzielni do wkładu (umowa o wniesienie wkładu).

§ 2. Statut może stanowić, że wkłady pieniężne są oprocentowane. Przepis art. 16 § 4 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 2

Ustanie członkostwa

Art. 21. § 1. Członka zmarłego skreśla się z rejestru członków spółdzielni ze skutkiem od chwili śmierci.

§ 2. Członka będącego osobą prawną skreśla się z rejestru członków ze skutkiem od chwili ustania osobowości prawnej.

Art. 22. § 1. Członek spółdzielni może z niej wystąpić za wypowiedzeniem dokonanym na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego, chyba że statut przewiduje dłuższy termin.

§ 2. Wypowiedzenia dokonuje się w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

§ 3. Członkostwo w spółdzielni ustaje następnego dnia po upływie terminu wypowiedzenia.

Art. 23. § 1. Spółdzielnia może rozwiązać stosunek członkostwa tylko przez wykluczenie albo wykreślenie członka z przyczyn określonych w statucie.

§ 2. Wykluczenie członka ze spółdzielni może nastąpić w wypadku, gdy z jego winy umyślnej lub z powodu rażącego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spółdzielni nie da się pogodzić z postanowieniami statutu spółdzielni lub dobrymi obyczajami.

§ 3. Członek trwale niewykonujący praw i obowiązków statutowych może zostać wykreślony ze spółdzielni, jeżeli jego członkostwo stało się bezprzedmiotowe.

Art. 24. § 1. Wykluczenia albo wykreślenia ze spółdzielni może dokonać, stosownie do postanowień statutu, rada nadzorcza albo walne zgromadzenie spółdzielni. Członka zawiadamia się pisemnie, z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem, o terminie rozpatrzenia sprawy i o możliwości złożenia wyjaśnień.

§ 2. Zarząd spółdzielni w terminie dwóch tygodni od dnia podjęcia uchwały zawiadamia członka na piśmie o wykreśleniu albo wykluczeniu ze spółdzielni wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o możliwości wniesienia odwołania i zaskarżenia uchwały do sądu. Uzasadnienie powinno w szczególności przedstawiać motywy, którymi kierował się organ spółdzielni, uznając, że zachowanie członka wyczerpuje przesłanki wykluczenia albo wykreślenia określone w statucie.

§ 3. Jeżeli organem właściwym w sprawie wykluczenia albo wykreślenia członka ze spółdzielni jest, zgodnie z postanowieniami statutu, rada nadzorcza, członek spółdzielni może odwołać się od uchwały o wykluczeniu albo wykreśleniu do walnego zgromadzenia, w terminie określonym w statucie, albo zaskarżyć uchwałę rady nadzorczej do sądu w terminie sześciu tygodni od dnia doręczenia członkowi uchwały z uzasadnieniem; przepisy art. 37 i 38 stosuje się odpowiednio.

§ 4. W wypadku bezskutecznego upływu terminu do rozpatrzenia odwołania przez walne zgromadzenie, termin do zaskarżenia do sądu uchwały rady nadzorczej, o którym mowa w § 3 pkt 2, biegnie od dnia, w którym odwołanie powinno być najpóźniej rozpatrzone.

§ 5. W wypadku wniesienia do walnego zgromadzenia odwołania od uchwały rady nadzorczej w sprawie wykluczenia albo wykreślenia członek spółdzielni ma prawo być obecny przy rozpatrywaniu odwołania i je popierać.

§ 6. Odwołanie, o którym mowa w § 5, powinno zostać rozpatrzone na najbliższym walnym zgromadzeniu, nie później jednak niż w ciągu dwunastu miesięcy od dnia wniesienia odwołania. Odwołujący się członek spółdzielni powinien być zawiadomiony o terminie walnego zgromadzenia co najmniej trzy tygodnie przed tym terminem.

§ 7. Wykluczenie albo wykreślenie staje się skuteczne z chwilą:

1)       bezskutecznego upływu terminu do zaskarżenia do sądu uchwały rady nadzorczej, chyba że członek przed upływem tego terminu wniósł odwołanie od uchwały rady do walnego zgromadzenia,

2)       bezskutecznego upływu terminu do wniesienia do walnego zgromadzenia odwołania od uchwały rady nadzorczej, jeżeli termin ten jest dłuższy od terminu do zaskarżenia do sądu uchwały rady,

3)       bezskutecznego upływu terminu do zaskarżenia do sądu uchwały walnego zgromadzenia,

4)       prawomocnego oddalenia przez sąd powództwa o uchylenie uchwały rady nadzorczej albo walnego zgromadzenia.

Art. 25. § 1. Roszczenia o zwrot udziałów i o zwrot wkładów lub o wypłatę ich równowartości nie mogą być zbyte, chyba że są już wymagalne.

§ 2. Wierzyciel członka może uzyskać zaspokojenie z jego udziałów dopiero z chwilą ustania członkostwa lub wypowiedzenia udziałów fakultatywnych.

§ 3. Jeżeli egzekucja z innego majątku członka okaże się bezskuteczna, a przepis szczególny nie stanowi inaczej, wierzyciel członka może skierować egzekucję do wkładów wniesionych przez członka. W takim wypadku roszczenie członka o zwrot wkładów lub ich równowartości staje się wymagalne po upływie sześciu miesięcy od dnia zajęcia wkładów.

§ 4. Wierzytelności spółdzielni do członka z tytułu wpłat na udziały nie podlegają zajęciu na rzecz wierzycieli spółdzielni.

Art. 26. § 1. Roszczenia o zwrot udziałów, wkładów albo ich równowartości oraz udziału w nadwyżce bilansowej ulegają przedawnieniu z upływem dziesięciu lat.

§ 2. Roszczenie o zwrot nieruchomości wniesionej tytułem wkładu nie ulega przedawnieniu.

Rozdział 3

Postępowanie wewnątrzspółdzielcze

Art. 27. § 1. Członkowi przysługuje prawo odwołania się od uchwały organu spółdzielni do innego wskazanego w statucie organu spółdzielni w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym. Statut określa zasady i tryb postępowania wewnątrzspółdzielczego, a w szczególności terminy wniesienia i rozpatrzenia odwołania.

§ 2. W wypadku wniesienia przez członka odwołania w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym bieg przedawnienia i terminów zawitych ulega zawieszeniu do dnia zakończenia tego postępowania, jednakże przez okres nie dłuższy niż rok od dnia, w którym organ odwoławczy powinien rozpatrzyć odwołanie.

§ 3. Nie jest dopuszczalne wprowadzenie w statucie obowiązku wyczerpania postępowania wewnątrzspółdzielczego w sprawach, w których przysługuje droga sądowa. W wypadku zaskarżenia przez członka uchwały w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym i wystąpienia na drogę sądową, postępowanie wewnątrzspółdzielcze ulega umorzeniu.

DZIAŁ IV

ORGANY SPÓŁDZIELNI

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 28. § 1. Organami spółdzielni są: walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zwana dalej „radą” i zarząd.

§ 2. Statut może przewidywać powołanie także innych organów spółdzielni składających się z jej członków. W takim wypadku statut określa zakres uprawnień tych organów oraz zasady wybierania i odwoływania ich członków.

§ 3. Członkowie innych niż zarząd organów spółdzielni pełnią swoje funkcje społecznie. Jednakże statut może przewidywać wynagrodzenie za udział w posiedzeniach, które jest wypłacane w formie miesięcznego ryczałtu bez względu na liczbę posiedzeń i nie może być wyższe niż 1/2 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.

§ 4. Wybory do organów spółdzielni są dokonywane w głosowaniu tajnym spośród nieograniczonej liczby kandydatów. Odwołanie członka organu następuje również w głosowaniu tajnym.

§ 5. Jeżeli członkowie organu spółdzielni są wybierani na określoną w statucie kadencję, ich mandaty wygasają w tym roku, w którym upływa kadencja, z chwilą rozpoczęcia posiedzenia wyborczego organu uprawnionego do wyboru członków tego organu. Jeżeli takie posiedzenie nie zostanie zwołane w danym roku, mandaty członków wygasają z dniem 31 grudnia tego roku.

Art. 29. § 1. Organy spółdzielni mogą podejmować uchwały w obecności więcej niż połowy uprawnionych do głosowania (quorum), chyba że ustawa stanowi inaczej.

§ 2. Uchwały są podejmowane zwykłą większością głosów, chyba że ustawa lub statut wymagają większości kwalifikowanej.

§ 3. Przy obliczaniu wymaganej większości głosów do podjęcia uchwały uwzględnia się tylko głosy oddane za i przeciw uchwale (większość względna), chyba że ustawa lub statut stanowią inaczej.

§ 4. Członkowie organów spółdzielni nie mogą brać udziału w głosowaniach wyłącznie ich dotyczących.

§ 5. Tryb zwoływania posiedzeń organów spółdzielni oraz zasady podejmowania przez nie uchwał określa statut lub wydane na jego podstawie regulaminy tych organów.

Art. 30. § 1. Jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółdzielnię ustawa wymaga uchwały walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna.

§ 2. Uchwała może być podjęta przed dokonaniem czynności prawnej przez spółdzielnię albo po jej dokonaniu, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia dokonania czynności. Uchwała podjęta po dokonaniu czynności ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej.

§ 3. Zawarcie przez spółdzielnię umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady, pełnomocnikiem, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób wymaga uchwały walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Do podjęcia uchwały i skutków jej braku stosuje się § 1 i 2.

§ 4. Czynność prawna dokonana bez uchwały właściwego organu spółdzielni, wymaganej wyłącznie przez statut, jest ważna, jednakże nie wyklucza to odpowiedzialności osób dokonujących czynności za szkodę wyrządzoną spółdzielni.

Rozdział 2

Walne zgromadzenie

Art. 31. § 1. Walne zgromadzenie jest najwyższym organem spółdzielni.

§ 2. Członkowie spółdzielni mogą brać udział w walnym zgromadzeniu osobiście, przez przedstawiciela ustawowego lub przez pełnomocnika. Pełnomocnictwo do udziału w walnym zgromadzeniu udzielone przez osobę fizyczną wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Pełnomocnik może zastępować tylko jednego członka spółdzielni.

§ 3. Członek ma prawo korzystania na własny koszt z pomocy prawnej lub pomocy eksperta. Osoby, z których pomocy korzysta członek, nie są uprawnione do zabierania głosu.

§ 4. Każdy członek ma jeden głos bez względu na liczbę objętych udziałów. Jednakże statut spółdzielni, której członkami mogą być wyłącznie osoby prawne, może określać inną zasadę ustalania liczby głosów przysługujących członkom.

§ 5. W walnym zgromadzeniu mają prawo uczestniczyć z głosem doradczym przedstawiciele związku spółdzielczego, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, Krajowej Rady Spółdzielczej i organu sprawującego nadzór nad spółdzielnią.

Art. 32. § 1. Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy:

1)       uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz działalności społecznej spółdzielni,

2)       rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie rocznych sprawozdań z działalności spółdzielni i sprawozdań finansowych oraz podejmowanie uchwał co do wniosków członków spółdzielni, rady lub zarządu w tych sprawach i udzielanie absolutorium członkom rady lub zarządu,

3)       rozpatrywanie wniosków wynikających z przedstawionego protokołu z lustracji oraz podejmowanie uchwał w tym zakresie,

4)       podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki bilansowej lub sposobu pokrycia strat,

5)       podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego gruntu, zbycia lub oddania do korzystania przedsiębiorstwa spółdzielni lub jego części wyodrębnionej organizacyjnie lub funkcjonalnie,

6)       podejmowanie uchwał w sprawie przystępowania do innych organizacji lub występowania z nich,

7)       oznaczanie najwyższej sumy zobowiązań, jaką spółdzielnia może zaciągnąć,

8)       podejmowanie uchwał w sprawie połączenia się spółdzielni, podziału spółdzielni lub likwidacji spółdzielni,

9)       rozpatrywanie odwołań od uchwał rady w przedmiocie wykreślenia lub wykluczenia za spółdzielni,

10)   rozpatrywanie w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym odwołań od uchwał rady,

11)   uchwalanie zmian statutu,

12)   wybór delegatów na zjazd związku, w którym spółdzielnia jest zrzeszona.

§ 2. Statut może zastrzec do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia podejmowanie uchwał również w innych sprawach.

§ 3. Uchwała podjęta przez inny organ spółdzielni w sprawie należącej do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia jest nieistniejąca.

Art. 33. § 1. Statut może stanowić, że jeżeli liczba członków spółdzielni przekroczy 500, walne zgromadzenie jest podzielone na części.

§ 2. Poszczególne części walnego zgromadzenia składają się z członków spółdzielni, których prawa i obowiązki majątkowe są związane z wyodrębnioną organizacyjnie jednostką spółdzielni albo z częścią majątku spółdzielni, która nadaje się do takiego wyodrębnienia.

§ 3. Rada nadzorcza podejmuje uchwałę o zaliczeniu członków do poszczególnych części walnego zgromadzenia.

§ 4. Uchwałę uważa się za podjętą, jeżeli była poddana pod głosowanie wszystkich części walnego zgromadzenia, a za uchwałą opowiedziała się wymagana w ustawie lub statucie większość ogólnej liczby członków uczestniczących w walnym zgromadzeniu. Jednakże w sprawach likwidacji spółdzielni, przeznaczenia majątku pozostałego po zakończeniu likwidacji spółdzielni (art. 95 § 5), zbycia nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego gruntu, zbycia lub oddania do korzystania przedsiębiorstwa spółdzielni lub jego części wyodrębnionej organizacyjnie lub funkcjonalnie, do podjęcia uchwały konieczne jest, aby w posiedzeniach wszystkich części walnego zgromadzenia, na których uchwała była poddana pod głosowanie, uczestniczyła łącznie co najmniej połowa ogólnej liczby uprawnionych do głosowania, chyba, że statut stanowi inaczej.

Art. 34. § 1. Zarząd zwołuje walne zgromadzenie przynajmniej raz w roku, w ciągu sześciu miesięcy po upływie roku obrachunkowego.

§ 2. Zarząd zwołuje walne zgromadzenie także na żądanie rady oraz przynajmniej jednej dziesiątej, nie mniej jednak niż trzech członków, jeżeli uprawnienia tego nie zastrzeżono w statucie dla większej liczby członków.

§ 3. Żądanie zwołania walnego zgromadzenia powinno być zgłoszone na piśmie z podaniem celu jego zwołania. Zwołanie posiedzenia walnego zgromadzenia na żądanie uprawnionych podmiotów powinno nastąpić w takim terminie, aby mogło się ono odbyć w ciągu dwóch miesięcy od dnia wniesienia żądania.

§ 4. Uprawnieni do żądania zwołania walnego zgromadzenia mogą także żądać zamieszczenia poszczególnych spraw w porządku obrad. Żądanie takie może być zgłoszone najpóźniej na 21 dni przed terminem posiedzenia. Zarząd niezwłocznie ogłasza członkom w sposób określony w statucie o wprowadzeniu sprawy do porządku obrad i zawiadamia na piśmie osoby, których zawiadomienie jest wymagane.

§ 5. Jeżeli zarząd nie zwoła walnego zgromadzenia, zwołuje je rada nadzorcza, związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, Rada Spółdzielcza lub organ sprawujący nadzór nad spółdzielnią na koszt spółdzielni; przepis § 5 stosuje się odpowiednio.

Art. 35. § 1. O czasie, miejscu i porządku obrad walnego zgromadzenia lub jego części zawiadamia się na piśmie wszystkich członków, związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, Krajową Radę Spółdzielczą i organ sprawujący nadzór nad spółdzielnią. Statut określa termin zawiadomienia.

§ 2. Walne zgromadzenie może podejmować uchwały niezależnie od liczby obecnych członków uprawnionych do głosowania (quorum), chyba że statut stanowi inaczej.

§ 3. Walne zgromadzenie może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad, podanym do wiadomości członków w sposób określony w statucie. Jednakże walne zgromadzenie może niezależnie od porządku obrad podejmować uchwały w sprawach, o których mowa w art. 32 § 1 pkt 2 i 3. Jeżeli na walnym zgromadzeniu są obecni wszyscy członkowie spółdzielni, może ono za ich zgodą podejmować uchwały także w innych sprawach nieobjętych porządkiem obrad.

Art. 36. § 1. Przewodniczący walnego zgromadzenia oraz inne osoby wskazane w statucie podpisują protokół obrad walnego zgromadzenia.

§ 2. Zarząd przechowuje protokoły co najmniej przez dziesięć lat, o ile przepisy w sprawie przechowywania akt nie przewidują terminu dłuższego.

Art. 37. § 1. Uchwały walnego zgromadzenia obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkie jej organy.

§ 2. Uchwała jest nieistniejąca w szczególności wtedy, gdy została podjęta bez obecności liczby członków wymaganej przez ustawę lub statut (quorum), gdy walne zgromadzenie nie zostało zwołane, gdy zaprotokołowano uchwałę bez głosowania albo uchwałę, która nie uzyskała wymaganej większości głosów, gdy w głosowaniu uczestniczyła co najmniej 1/10 osób nieuprawnionych oraz gdy uchwałę podjęto z naruszeniem art. 33 § 4.

§ 3. Uchwała sprzeczna z ustawą jest nieważna.

§ 4. Uchwała sprzeczna z postanowieniami statutu bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółdzielni lub mająca na celu pokrzywdzenie jej członka może być zaskarżona do sądu w drodze powództwa o jej uchylenie.

Art. 38. § 1. Członek spółdzielni, jej zarząd lub inna osoba może wytoczyć powództwo o ustalenie nieistnienia lub nieważności uchwały tylko wtedy, gdy zostały spełnione przesłanki określone w art. 189 kodeksu postępowania cywilnego.

§ 2. Każdy członek spółdzielni oraz zarząd może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia. Jednakże w indywidualnej sprawie między spółdzielnią i jej członkiem prawo zaskarżenia uchwały przysługuje wyłącznie temu członkowi, którego praw i obowiązków uchwała dotyczy.

§ 3. Powództwo o uchylenie uchwały powinno być wniesione w ciągu sześciu tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia, jeżeli zaś powództwo wnosi członek nieobecny na walnym zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwołania  - w ciągu sześciu tygodni od dnia powzięcia wiadomości przez tego członka o uchwale, nie później jednak niż przed upływem roku od dnia odbycia walnego zgromadzenia.

§ 4. Jeżeli ustawa lub statut wymagają zawiadomienia członka o uchwale, termin sześciotygodniowy, o którym mowa w § 3, biegnie od dnia tego zawiadomienia dokonanego w sposób wskazany w statucie.

§ 5. Sąd może nie uwzględnić upływu terminu, o którym mowa w § 3, jeżeli utrzymanie uchwały walnego zgromadzenia w mocy wywołałoby dla członka szczególnie dotkliwe skutki, a opóźnienie w zaskarżeniu tej uchwały jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami i nie jest nadmierne.

§ 6. Jeżeli zarząd wytacza powództwo, spółdzielnię reprezentuje pełnomocnik ustanowiony przez radę nadzorczą, a w spółdzielni, w której nie powołuje się rady nadzorczej – pełnomocnik ustanowiony przez walne zgromadzenie. W wypadku nieustanowienia pełnomocnika, sąd właściwy do rozpoznania sprawy ustanawia kuratora dla spółdzielni.

Art. 39. § 1. Sąd tylko wtedy może ustalić nieważność uchwały albo ją uchylić, z powodu naruszenia przepisów ustawy lub postanowień statutu dotyczących zwołania walnego zgromadzenia lub podejmowania przez nie uchwał, gdy naruszenie to miało lub mogło mieć wpływ na treść uchwały.

§ 2. Orzeczenie sądu ustalające nieistnienie albo nieważność uchwały walnego zgromadzenia bądź uchylające taką uchwałę ma moc prawną względem wszystkich członków spółdzielni oraz wszystkich jej organów, a także wszystkich osób, których praw i obowiązków uchwała dotyczy.

§ 3. Zarząd zgłasza sądowi rejestrowemu, w terminie siedmiu dni, prawomocny wyrok sądu ustalający nieistnienie albo nieważność uchwały bądź uchylający uchwałę.

§ 4. W wypadku gdy ważność czynności dokonanej przez spółdzielnię jest zależna od uchwały walnego zgromadzenia, uchylenie takiej uchwały albo ustalenie jej nieważności nie ma skutku wobec osób trzecich działających w dobrej wierze.

Rozdział 3

Rada nadzorcza

Art. 40. Rada sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością spółdzielni.

Art. 41. § 1. Rada składa się co najmniej z trzech członków wybranych, zgodnie ze statutem, przez walne zgromadzenie.

§ 2. Do rady mogą być wybierani wyłącznie członkowie spółdzielni. Jeżeli członkiem spółdzielni jest osoba prawna, do rady może być wybrana osoba niebędąca członkiem spółdzielni, wskazana przez osobę prawną.

§ 3. W skład rady nie może wchodzić pracownik spółdzielni, z wyjątkiem spółdzielni pracy. Uchwała w sprawie wyboru pracownika do rady jest nieważna. Z chwilą nawiązania przez członka rady stosunku pracy ze spółdzielnią ustaje jego członkostwo w radzie.

§ 4. Statut określa kadencję rady. Jednakże kadencja rady nie może być dłuższa niż trzy lata.

§ 5. Nie można być członkiem rady dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.

§ 6. Organ właściwy według statutu do wyboru członka rady może go odwołać przed upływem kadencji większością 2/3 głosów.

§ 7. Walne zgromadzenie może odwołać członka rady, któremu nie udzieliło absolutorium, niezależnie od tego, który organ jest według statutu właściwy do wyboru członków rady. W takim wypadku nie stosuje się art. 35 § 3 zdanie pierwsze.

Art. 42. § 1. Do właściwości rady należy:

1)       kontrola wykonywania przez spółdzielnię jej zadań statutowych oraz nadzór nad bieżącą działalnością spółdzielni,

2)       badanie sprawozdań finansowych spółdzielni,

3)       rozpatrywanie okresowych sprawozdań zarządu oraz dokonywanie ocen celowości, rzetelności i gospodarności działań zarządu,

4)       rozpatrywanie skarg na działalność zarządu,

5)       nadzór nad przestrzeganiem przez spółdzielnię praw jej członków,

6)       przeprowadzanie kontroli nad sposobem załatwiania przez zarząd wniosków organów spółdzielni i jej członków,

7)       rozpatrywanie zgłoszonych przez członków wniosków dotyczących działalności spółdzielni,

8)       podejmowanie uchwał w sprawie nabycia i obciążenia nieruchomości oraz nabycia zakładu lub innej jednostki organizacyjnej.

9)       składanie walnemu zgromadzeniu sprawozdań zawierających w szczególności wyniki kontroli i ocenę sprawozdań finansowych,

10)  sprawowanie kontroli i nadzoru nad działalnością zebrań cząstkowych walnego zgromadzenia,

11)  podejmowanie uchwał w sprawach czynności prawnych dokonywanych między spółdzielnią a członkiem zarządu lub dokonywanych przez spółdzielnię w interesie członka zarządu oraz reprezentowanie spółdzielni przy tych czynnościach; do reprezentowania spółdzielni wystarczy dwóch członków rady przez nią upoważnionych.

§ 2. Statut może zastrzec do zakresu działania rady jeszcze inne uprawnienia. Statut może również przekazać do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia podejmowanie uchwał w określonych sprawach wymienionych w § 1.

§ 3. W celu wykonania swoich zadań rada może żądać od zarządu, członków i pracowników spółdzielni wszelkich sprawozdań i wyjaśnień, przeglądać księgi i dokumenty oraz sprawdzać bezpośrednio stan majątku spółdzielni.

Art. 43. § 1. W spółdzielni, która zrzesza mniej niż dziesięciu członków, a także w spółdzielni zrzeszającej mniej niż stu członków, której statut tak stanowi, nie wybiera się rady, a jej ustawowe uprawnienia i obowiązki przysługują walnemu zgromadzeniu.

§ 2. W wypadku określonym w § 1 każdemu członkowi spółdzielni przysługuje prawo kontroli, które obejmuje w szczególności uprawnienia do przeglądania w każdym czasie ksiąg i dokumentów spółdzielni, sprawdzania bezpośrednio stanu majątkowego spółdzielni i żądania wyjaśnień od zarządu.

Rozdział 4

Zarząd

Art. 44. § 1. Zarząd kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje ją na zewnątrz.

§ 2. Podejmowanie uchwał w sprawach niezastrzeżonych w ustawie lub statucie do właściwości innych organów należy do zarządu.

Art. 45. § 1. Statut określa skład i liczbę członków zarządu. Statut może przewidywać zarząd jednoosobowy, którym jest prezes.

§ 2. Rada albo walne zgromadzenie, stosownie do postanowień statutu, wybiera i odwołuje członków zarządu, w tym prezesa i jego zastępcę (zastępców).

§ 3. Statut może przewidywać wybieranie członków zarządu na kadencję nieprzekraczającą trzech lat.

§ 4. Jeżeli statut nie przewiduje kadencji zarządu, członków zarządu wybiera się na czas nieoznaczony.

§ 5. Organ, który, zgodnie ze statutem, wybiera członków zarządu, może ich w każdej chwili odwołać. Jednakże członkowie zarządu wybrani na określoną kadencję mogą być odwołani przed jej upływem tylko wtedy, gdy statut tak stanowi, oraz w trybie określonym w statucie.

§ 6. Walne zgromadzenie może odwołać tych członków zarządu, którym nie udzieliło absolutorium, niezależnie od tego, który organ, zgodnie ze statutem, wybiera członków zarządu, z zastrzeżeniem § 5.

§ 7. Zarząd jednoosobowy nie może dokonywać czynności w sprawach wynikających ze stosunku członkostwa. Czynności takie są dokonywane przez radę, chyba że statut przewiduje właściwość walnego zgromadzenia.

Art. 46. § 1. Jeżeli statut tak stanowi, członek zarządu wybierany przez walne zgromadzenie może być zawieszony w czynnościach przez radę, gdy jego działalność jest sprzeczna z przepisami prawa lub postanowieniami statutu.

§ 2. Rada, zawieszając w czynnościach członka zarządu, podejmuje uchwały niezbędne do prawidłowego prowadzenia działalności spółdzielni oraz niezwłocznie zwołuje walne zgromadzenie.

§ 3. Członka zawieszonego powiadamia się niezwłocznie w formie pisemnej o jego zawieszeniu.

Art. 47. § 1. Rada nawiązuje i rozwiązuje stosunek pracy z członkami zarządu zatrudnianymi w spółdzielni, chyba że podstawą świadczenia pracy przez członków jest spółdzielczy stosunek pracy albo stosunek członkostwa.

§ 2. Odwołanie członka zarządu albo zawieszenie go w czynnościach nie narusza jego uprawnień wynikających ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, którego przedmiotem jest świadczenie pracy.

Art. 48. § 1. Oświadczenia woli za spółdzielnię są składane przez dwóch członków zarządu, przez jednego członka zarządu i pełnomocnika albo prokurenta albo przez dwóch pełnomocników lub prokurentów. W spółdzielni o zarządzie jednoosobowym oświadczenia woli są składane przez prezesa albo przez dwóch pełnomocników lub prokurentów.

§ 2. Oświadczenia, o których mowa w § 1, są składane w ten sposób, że osoby upoważnione do ich składania zamieszczają swoje podpisy pod nazwą spółdzielni.

§ 3. Pisemne oświadczenia skierowane do spółdzielni, złożone w jej lokalu albo jednemu z członków zarządu, pełnomocnikowi lub prokurentowi, mają skutek prawny względem spółdzielni.

§ 4. Zarząd może udzielić jednemu z członków zarządu lub innej osobie pełnomocnictwa do dokonywania czynności prawnych związanych z kierowaniem bieżącą działalnością spółdzielni lub jej częścią, a także pełnomocnictwa do dokonywania czynności szczególnego rodzaju lub do dokonania poszczególnych czynności prawnych.

§ 5. Statut spółdzielni może uzależnić udzielenie pełnomocnictwa, o którym mowa w § 4, od uprzedniej zgody rady.

Art. 49. § 1. Jeżeli egzekucja z majątku spółdzielni okazała się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za szkodę wyrządzoną wierzycielom spółdzielni.

§ 2. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek, o którym mowa w art. 100 § 3 lub w art. 103 § 1, albo że niezgłoszenie takiego wniosku nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku wierzyciel nie poniósł szkody.

Rozdział 5

Przepisy wspólne dla rady, zarządu i likwidatora

Art. 50. Statut może ustalać wymagania, jakie powinna spełniać osoba wchodząca w skład rady lub zarządu. Uchwała w sprawie wyboru do rady albo zarządu osoby, która nie spełnia takich wymagań, jest nieważna.

Art. 51. § 1. Członkiem rady, członkiem zarządu albo likwidatorem może być tylko osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

§ 2. Członkiem rady, członkiem zarządu albo likwidatorem nie może być osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII kodeksu karnego lub w art. 121-124 ustawy.

§ 3. W terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku, o którym mowa w § 2, skazany może złożyć wniosek do sądu, który wydał wyrok, o zwolnienie go z zakazu pełnienia funkcji w spółdzielni lub o skrócenie czasu obowiązywania zakazu. Nie dotyczy to przestępstw popełnionych umyślnie. Sąd rozstrzyga o wniosku, wydając postanowienie.

Art. 52. § 1. Nie można być jednocześnie członkiem rady i zarządu tej samej spółdzielni. Uchwała w sprawie wyboru członka rady do zarządu albo członka zarządu do rady jest nieważna.

§ 2. Rada może wyznaczyć jednego lub kilku ze swoich członków do czasowego pełnienia funkcji członka (członków) zarządu. Członkostwo w radzie ulega wówczas zawieszeniu.

§ 3. W skład rady nie może wchodzić osoba będąca kierownikiem bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni, pełnomocnikiem, prokurentem lub pracownikiem spółdzielni oraz osoba bliska członka rady lub zarządu, kierownika bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni, pełnomocnika lub prokurenta tej samej spółdzielni. Uchwała w sprawie wyboru takiej osoby do rady jest nieważna.

§ 4. W skład zarządu nie może wchodzić osoba bliska członka rady lub zarządu, kierownika bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni, pełnomocnika lub prokurenta tej samej spółdzielni. Uchwała w sprawie wyboru takiej osoby do zarządu jest nieważna.

§ 5. Członek rady albo zarządu, kierownik bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni, pełnomocnik lub prokurent nie może być członkiem organu związku spółdzielczego, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, ani członkiem organu Krajowej Rady Spółdzielczej. Z chwilą dokonania takiego wyboru ustaje jego członkostwo w radzie albo zarządzie spółdzielni bądź stosunek pełnomocnictwa lub prokury.

§ 6. Członek rady albo zarządu, kierownik bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni, pełnomocnik lub prokurent nie może być lustratorem. Z chwilą rozpoczęcia przez niego lustracji ustaje jego członkostwo w radzie albo zarządzie spółdzielni bądź stosunek pełnomocnictwa lub prokury.

Art. 53. § 1. Nie może być członkiem rady albo zarządu, a także kierownikiem bieżącej działalności spółdzielni, pełnomocnikiem lub prokurentem spółdzielni, osoba zajmująca się interesami konkurencyjnymi wobec spółdzielni, w szczególności będąca przedsiębiorcą prowadzącym działalność konkurencyjną wobec spółdzielni albo wspólnikiem lub członkiem organu takiego przedsiębiorcy.

§ 2. Nie może być członkiem rady albo zarządu, a także kierownikiem bieżącej działalności spółdzielni, pełnomocnikiem lub prokurentem spółdzielni przedsiębiorca albo wspólnik lub członek organu przedsiębiorcy, który pozostaje ze spółdzielnią w stosunkach cywilnoprawnych, związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się również w wypadku, gdy okoliczności wymienione w tych przepisach dotyczą osoby bliskiej członka rady lub zarządu albo kierownika bieżącej działalności gospodarczej spółdzielni, pełnomocnika lub prokurenta spółdzielni.

§ 4. Naruszenie zakazu, o którym mowa w § 1 - 3, stanowi podstawę odwołania członka rady lub zarządu albo odwołania pełnomocnictwa lub prokury oraz powoduje inne skutki prawne przewidziane w odrębnych przepisach.

§ 5. W wypadku naruszenia przez członka rady zakazu, o którym mowa w § 1 lub 2, rada niezwłocznie podejmuje uchwałę o zawieszeniu takiego członka w pełnieniu czynności. Organ, który dokonał wyboru zawieszonego członka rady, rozstrzyga w terminie określonym w statucie o uchyleniu zawieszenia lub odwołaniu zawieszonego członka rady.

Art. 54. § 1. Członek zarządu albo rady odpowiada wobec spółdzielni za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółdzielni, chyba że nie ponosi winy.

§ 2. Jeżeli spółdzielnia nie wytoczy powództwa o naprawienie wyrządzonej jej szkody w terminie roku od dnia ujawnienia czynu wyrządzającego szkodę, każdy członek może wnieść powództwo o naprawienie szkody wyrządzonej spółdzielni.

§ 3. Jeżeli powództwo, o którym mowa w § 2, okaże się nieuzasadnione, a członek, wnosząc je, działał w złej wierze lub dopuścił się rażącego niedbalstwa, jest obowiązany naprawić szkodę wyrządzoną pozwanemu.

DZIAŁ V

GOSPODARKA SPÓŁDZIELNI

Art. 55. Spółdzielnia odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem.

Art. 56. § 1. Zasadniczymi funduszami własnymi spółdzielni są:

1) fundusz udziałowy powstający z wpłat udziałów członkowskich, odpisów na udziały członkowskie z podziału nadwyżki bilansowej lub innych źródeł określonych w odrębnych przepisach,

2) fundusz zasobowy powstający z wpłat przez członków wpisowego, części nadwyżki bilansowej lub innych źródeł określonych w odrębnych przepisach.

§ 2. Spółdzielnia tworzy także inne fundusze własne, w tym fundusze rezerwowe, przewidziane w odrębnych przepisach oraz w jej statucie.

Art. 57. § 1. Zysk spółdzielni, po pomniejszeniu o podatek dochodowy i inne obciążenia obowiązkowe wynikające z odrębnych przepisów (nadwyżka bilansowa), może podlegać podziałowi w całości albo w części na podstawie uchwały walnego zgromadzenia.

§ 2. Nadwyżka bilansowa może podlegać podziałowi między członków, na zasadach określonych w statucie, w szczególności stosownie do:

1)   transakcji członka ze spółdzielnią,

2)   wkładu pracy członka,

3)   liczby udziałów objętych przez członka.

§ 3. Co najmniej 5% nadwyżki bilansowej przeznacza się na zwiększenie funduszu zasobowego, jeżeli fundusz ten nie osiąga wysokości udziałów obowiązkowych.

§ 4. Jeżeli udziały nie zostały w pełni opłacone, kwoty przypadające członkowi z tytułu podziału nadwyżki bilansowej zalicza się na poczet jego udziałów.

§ 5. Jeżeli podział części nadwyżki bilansowej między członków ma nastąpić w formie oprocentowania udziałów, w podziale tym uwzględnia się byłych członków lub ich spadkobierców, którym przysługują roszczenia o zwrot udziałów.

§ 6. Nadwyżka bilansowa może być przeznaczona na fundusze rezerwowe, których utworzenie przewiduje statut.

Art. 58. Walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o podwyższeniu funduszu udziałowego z funduszy rezerwowych spółdzielni. Udziały przypadają członkom proporcjonalnie do wielkości ich udziałów w dotychczasowym funduszu.

Art. 59. Składki spółdzielni na wykonywanie zadań związku spółdzielczego, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, i Krajowej Rady Spółdzielczej obciążają koszty jej działalności.

Art. 60. Spółdzielnia prowadzi rachunkowość na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Art. 61. Roczne sprawozdanie finansowe podlega badaniu w trybie i według zasad określonych w odrębnych przepisach.

Art. 62. Roczne sprawozdanie z działalności spółdzielni, łącznie ze sprawozdaniem finansowym i opinią biegłego rewidenta, jeżeli podlega ono obowiązkowemu badaniu, wykłada się w lokalu spółdzielni co najmniej na miesiąc przed terminem walnego zgromadzenia w celu umożliwienia członkom spółdzielni zapoznania się z nim.

Art. 63. § 1. Straty bilansowe spółdzielni pokrywa się z funduszu zasobowego, a w części przekraczającej fundusz zasobowy – z funduszu udziałowego i innych funduszy własnych spółdzielni według kolejności ustalonej przez statut. Straty z pierwszych trzech lat obrachunkowych po założeniu spółdzielni mogą być pokryte w ciągu pięciu lat następnych.

§ 2. W wypadku gdy fundusze własne spółdzielni nie wystarczają na pokrycie strat, walne zgromadzenie może podjąć uchwałę zobowiązującą członków do wcześniejszego wniesienia wpłat na objęte udziały, niż to przewiduje statut. Uchwała taka nie stanowi zmiany statutu.

DZIAŁ VI

LUSTRACJA

Art. 64. § 1. Każda spółdzielnia jest obowiązana przynajmniej raz na trzy lata, a spółdzielnia w likwidacji albo w upadłości corocznie, poddać się lustracyjnemu badaniu legalności, gospodarności i rzetelności całości jej działania. Lustracja obejmuje okres od poprzedniej lustracji.

§ 2. Spółdzielnia może wystąpić w każdym czasie o przeprowadzenie lustracji całości lub części jej działalności albo tylko określonych zagadnień. Lustracja jest przeprowadzana na żądanie walnego zgromadzenia, rady lub 1/5 członków spółdzielni.

§ 3. Celem lustracji jest:

1)       sprawdzenie przestrzegania przez spółdzielnię przepisów prawa i postanowień statutu,

2)       zbadanie przestrzegania przez spółdzielnię prowadzenia przez nią działalności w interesie ogółu członków,

3)       kontrola gospodarności, celowości i rzetelności realizacji przez spółdzielnię jej celów ekonomicznych i społecznych,

4)       wskazywanie członkom na nieprawidłowości w działalności organów spółdzielni,

5)       udzielanie organizacyjnej i instruktażowej pomocy w usuwaniu stwierdzonych nieprawidłowości oraz w usprawnieniu działalności spółdzielni.

§ 4. Lustrację przeprowadza lustrator wyznaczony przez radę. Jeżeli lustrator odmówi przeprowadzenia lustracji, rada wyznacza innego lustratora. Rada zawiadamia Krajową Radę Spółdzielczą i organ nadzoru o wyznaczeniu lustratora i o odmowie lustratora przeprowadzenia lustracji.

§ 5. Jeżeli spółdzielnia nie podda się lustracji, Krajowa Rada Spółdzielcza zarządza jej przeprowadzenie lustracji na koszt spółdzielni oraz wyznacza lustratora. Paragraf 4 zdanie drugie i trzecie stosuje się odpowiednio.

§ 6. Organ nadzoru może zarządzić przeprowadzenie lustracji spółdzielni, jeżeli jest to konieczne ze względu na cele określone w § 3, oraz wyznacza lustratora. Paragraf 4 zdanie drugie i trzecie stosuje się odpowiednio.

§ 7. Krajowa Rada Spółdzielcza określa tryb przeprowadzania lustracji.

Art. 65. § 1. Lustrator jest obowiązany zawiadomić Krajową Radę Spółdzielczą, organ nadzoru oraz radę i zarząd spółdzielni o rozpoczęciu lustracji. Członkowie rady są uprawnieni do uczestniczenia w lustracji.

§ 2. Lustrator jest uprawniony do wstępu na teren nieruchomości, budynków, innych urządzeń lub lokali, w których spółdzielnia prowadzi działalność, w takich dniach i godzinach, w jakich jest ona lub powinna być prowadzona.

§ 3. Lustrator może przeglądać księgi, wszelkie dokumenty i inne nośniki informacji w lustrowanej spółdzielni oraz sprawdzać jej stan majątkowy.

§ 4. Organy spółdzielni i jej pracownicy obowiązani są do udzielania lustratorowi pisemnych lub ustnych informacji i wyjaśnień oraz wszelkiej pomocy przy wykonywaniu przez niego czynności lustracyjnych.

Art. 66. § 1. Lustrator sporządza protokół z lustracji, który składa radzie, zarządowi, Krajowej Radzie Spółdzielczej i organowi nadzoru. Protokół sporządzony przez lustratora ma moc dokumentu urzędowego.

§ 2. Zarząd jest obowiązany corocznie przekazywać informację o realizacji wniosków wynikających z protokołu lustracji walnemu zgromadzeniu, Krajowej Radzie Spółdzielczej i organowi nadzoru.

§ 3. Zarząd jest obowiązany, na żądanie członka spółdzielni, udostępnić mu do wglądu protokół lustracji i informację o realizacji wynikających z niego wniosków lub wydać mu odpisy (kopie) tych dokumentów; art. 18 § 1 pkt 4 stosuje się odpowiednio.

§ 4. Rada przedstawia na najbliższym walnym zgromadzeniu wnioski wynikające z protokołu lustracji.

Art. 67. § 1 Obowiązki lustratora może pełnić każda osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która uzyskała uprawnienia lustracyjne.

§ 2. Państwowa Komisja Kwalifikacyjna i Odpowiedzialności Zawodowej nadaje uprawnienia lustracyjne osobie, wobec której postępowanie kwalifikacyjne zakończyło się wynikiem pozytywnym, na wniosek tej osoby. Nadanie uprawnień lustracyjnych stwierdza się przez wydanie świadectwa uprawnień lustracyjnych, którego odpis przesyła się niezwłocznie Krajowej Radzie Spółdzielczej. Odmowa nadania uprawnień lustracyjnych następuje w drodze decyzji.

§ 3. Świadectwo uprawnień kwalifikacyjnych zawiera następujące dane:.

1)            imię i nazwisko,

2)            imiona rodziców,

3)            datę i miejsce urodzenia,

4)            adres zamieszkania,

5)            wykształcenie,

6)            numer ewidencyjny PESEL,

7)            numer uprawnień lustracyjnych.

§ 4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych powołuje i odwołuje, w drodze zarządzenia, Państwową Komisję Kwalifikacyjną i Odpowiedzialności Zawodowej, z udziałem 40% członków wskazanych przez Krajową Radę Spółdzielczą.

§ 5. Postępowanie kwalifikacyjne przeprowadza się na koszt osób ubiegających się o nadanie uprawnień lustracyjnych. Koszty są pokrywane przez wniesienie opłaty egzaminacyjnej.

§ 6. Wysokość opłaty egzaminacyjnej nie może być wyższa niż kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku poprzedzającym przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

§ 7. Członkom Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej przysługuje wynagrodzenie za przeprowadzenie postępowania kwalifikacyjnego.

§ 8. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określi, w drodze rozporządzenia:

1)            wysokość opłaty egzaminacyjnej, umożliwiającej pokrycie kosztów postępowania kwalifikacyjnego i wydatków związanych z funkcjonowaniem Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej oraz tryb jej pobierania, oraz przypadki uzasadniające zwrot tej opłaty, uwzględniając etapy i terminy postępowania kwalifikacyjnego,

2)            wysokość wynagrodzenia członków Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej, uwzględniając liczbę osób przystępujących do postępowania kwalifikacyjnego, czas trwania tego postępowania oraz sposób przeprowadzenia egzaminu.

Art. 68. § 1. Krajowa Rada Spółdzielcza prowadzi centralny rejestr lustratorów spółdzielni.

§ 2. Osoby, którym nadano uprawnienia lustracyjne, podlegają wpisowi do centralnego rejestru lustratorów spółdzielni na podstawie świadectw nadania tych uprawnień.

§ 3. W centralnym rejestrze wpisuje się numer kolejny i datę wpisu oraz dane, o których mowa w art. 67 § 3.

§ 4. Wyciągi z rejestru, z wyjątkiem danych wymienionych w art. 67 § 3 pkt 3, 4 i 6, podlegają ogłoszeniu w Monitorze Spółdzielczym oraz są umieszczane na stronie internetowej Krajowej Rady Spółdzielczej.

§ 5. Ogłoszeniu, o którym mowa w § 3, podlegają także uzupełnienia i zmiany w rejestrze.

Art. 69. § 1. Lustrator jest obowiązany wykonywać czynności lustracyjne ze szczególną starannością właściwą dla zawodowego charakteru tych czynności oraz zasadami etyki zawodowej.

§ 2. Lustrator jest obowiązany do stałego doskonalenia kwalifikacji zawodowych.

Art. 70. § 1. Jeżeli działalność lustratora jest niezgodna z prawem lub lustrator nie zachowuje w tajemnicy wiadomości o działalności spółdzielni uzyskanych przy lustracji albo z nieuzasadnionych powodów odmawia przeprowadzenia lustracji, podlega odpowiedzialności zawodowej. Zachowanie tajemnicy nie obowiązuje wobec organów lustrowanej spółdzielni, ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, organu nadzoru, Krajowej Rady Spółdzielczej, Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej oraz organów wymiaru sprawiedliwości.

§ 2. Wobec lustratora mogą być orzeczone, z tytułu odpowiedzialności zawodowej, następujące kary dyscyplinarne:

1)            upomnienie,

2)            nagana,

3)            zawieszenie wykonywania uprawnień zawodowych na okres od sześciu miesięcy do jednego roku,

4)            pozbawienie wykonywania uprawnień do czasu ponownego złożenia egzaminu z wynikiem pozytywnym,

5)            pozbawienie uprawnień zawodowych z możliwością ubiegania się o ponowne ich nadanie po upływie 3 lat od dnia ich pozbawienia.

§ 3. Państwowa Komisja Kwalifikacyjna i Odpowiedzialności Zawodowej niezwłocznie zawiadamia Krajową Radę Spółdzielczą o wymierzeniu kary dyscyplinarnej oraz o dniu, w którym decyzja o ukaraniu podlega wykonaniu.

§ 3. Zastosowanie kary, o której mowa w § 2 pkt 4 lub 5, powoduje wykreślenie osoby ukaranej z rejestru lustratorów z dniem, w którym decyzja o ukaraniu podlega wykonaniu.

§ 4. Zastosowanie kary, o której mowa w § 2 pkt 1-3, podlega ujawnieniu w rejestrze lustratorów z dniem, w którym decyzja o ukaraniu podlega wykonaniu. Artykuł 68 § 4 stosuje się odpowiednio.

§ 5. Wpis w rejestrze lustratorów kary, o której mowa w § 2 pkt 1-3, podlega z urzędu wykreśleniu z upływem trzech lat od dnia, w którym decyzja o ukaraniu podlega wykonaniu.

Art. 71. § 1 Państwowa Komisja Kwalifikacyjna i Odpowiedzialności Zawodowej orzeka, w drodze decyzji, o zastosowaniu kar dyscyplinarnych, o których mowa w art. 70 § 2, na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego, a także podejmuje decyzje w sprawach określonych w art. 72 § 3. Na decyzję przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

§ 2. Państwowa Komisja Kwalifikacyjna i Odpowiedzialności Zawodowej wszczyna postępowanie wyjaśniające na wniosek Krajowej Rady Spółdzielczej lub organu nadzoru.

§ 3. Postępowanie wyjaśniające, o którym mowa w § 2, odbywa się z udziałem osoby, której dotyczy. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo nie wstrzymuje postępowania. W wypadku trzykrotnej usprawiedliwionej nieobecności Państwowa Komisja Kwalifikacyjna i Odpowiedzialności Zawodowej przeprowadza postępowanie, pomimo że osoba, wobec której ono się toczy, nie ustanowiła pełnomocnika w tym postępowaniu.

Art. 72. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, mając na względzie zapewnienie obiektywnego, rzetelnego i sprawnego sprawdzenia przygotowania kandydatów na lustratorów oraz zapewnienie obiektywnej oceny skarg na działalność osób, którym nadano uprawnienia lustracyjne, a także uwzględniając rzeczywiste koszty postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej, określi, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Spółdzielczej:

1)       szczegółowy zakres wiedzy wymaganej w postępowaniu kwalifikacyjnym,

2)       sposób i tryb przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego, sposób ustalenia i rodzaje kosztów tego postępowania,

3)       sposób prowadzenia centralnego rejestru lustratorów spółdzielni,

4)       sposób i tryb powoływania i odwoływania członków Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej oraz jej organizację,

5)       wzory świadectw uprawnień lustracyjnych,

6)       tryb postępowania przy wydawaniu świadectw w wypadku ich utraty,

7)       sposób i tryb przeprowadzania postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej, sposoby ustalania i rodzaje kosztów tego postępowania, wysokość wynagrodzenia członków Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej oraz sposób jego ustalania.

DZIAŁ VII

PRZEKSZTAŁCENIA ORGANIZACYJNE SPÓŁDZIELNI

Rozdział 1

Łączenie się spółdzielni

Art. 73. § 1. Spółdzielnia może w każdym czasie połączyć się z inną spółdzielnią na podstawie uchwał walnych zgromadzeń łączących się spółdzielni, podjętych bezwzględną większością głosów w obecności więcej niż połowy uprawnionych do głosowania (quorum).

§ 2. Uchwały o połączeniu powinny zawierać:

1)        oznaczenie spółdzielni przejmującej,

2)        przyjęcie statutu stanowiącego podstawę działalności spółdzielni po połączeniu; statut nie może uszczuplać nabytych praw majątkowych członków.

Art. 74. § 1. Podstawę rachunkową połączenia stanowią sprawozdania finansowe łączących się spółdzielni.

§ 2. Sprawozdania finansowe każdej z łączących się spółdzielni z opiniami biegłych rewidentów, jeżeli podlegają one obowiązkowemu badaniu, wykłada się w lokalach spółdzielni co najmniej na czternaście dni przed terminami posiedzeń walnych zgromadzeń w celu umożliwienia członkom spółdzielni zapoznania się z nimi.

§ 3. Jeżeli walne zgromadzenia łączących się spółdzielni nie postanowią inaczej, podział nadwyżki bilansowej nastąpi oddzielnie według sprawozdań finansowych każdej z tych spółdzielni.

Art. 75. § 1. Połączenie oraz wynikające z niego zmiany statutu wywierają skutek od chwili ich wpisania do Rejestru.

§ 2. Po podjęciu uchwał o połączeniu zamiast zarządu i rady spółdzielni przejmowanej działa zarząd i rada spółdzielni przejmującej.

§ 3. Zarząd spółdzielni przejmującej jest obowiązany w terminie czternastu dni od podjęcia ostatniej uchwały o połączeniu zgłosić połączenie do Rejestru.

§ 4. Jeżeli uchwały walnych zgromadzeń o połączeniu nie stanowią inaczej, po wpisie połączenia do Rejestru spółdzielnia dokonuje niezwłocznie wyborów rady i zarządu.

Art. 76. § 1. Członkowie, którzy w chwili poprzedzającej wpisanie połączenia do Rejestru należeli do spółdzielni przejmowanej, stają się członkami spółdzielni przejmującej.

§ 2. W razie wypowiedzenia członkostwa, śmierci członka lub ustania osoby prawnej będącej członkiem, wykluczenia lub wykreślenia członka przed skutecznością połączenia, ustanie członkostwa ocenia się według statutu obowiązującego przed połączeniem.

§ 3. Wpłaty na udziały wpisuje się członkom spółdzielni przejmowanej w takiej wysokości, jaka wynika z ustalonej w sprawozdaniu finansowym kwoty przejętego funduszu udziałowego.

Art. 77. Wskutek połączenia majątek spółdzielni przejętej przechodzi na spółdzielnię przejmującą, a wierzyciele i dłużnicy pierwszej stają się wierzycielami i dłużnikami drugiej.

Rozdział 2

Podział spółdzielni

Art. 78. § 1. Spółdzielnia może podzielić się na podstawie uchwały walnego zgromadzenia podjętej bezwzględną większością głosów w obecności więcej niż połowy uprawnionych do głosowania (quorum) w ten sposób, że z jej wydzielonej części zostaje utworzona nowa spółdzielnia.

§ 2. Uchwała o podziale spółdzielni powinna zawierać:

1)       oznaczenie dotychczasowej spółdzielni i powstającej w wyniku podziału,

2)       listę członków lub określenie grup członków przechodzących do powstającej spółdzielni,

3)       zatwierdzenie sprawozdania finansowego spółdzielni oraz planu podziału praw i obowiązków majątkowych.

Art. 79. § 1. Członkowie spółdzielni, których prawa i obowiązki majątkowe są związane z wyodrębnioną organizacyjnie jednostką spółdzielni albo z częścią majątku spółdzielni, która nadaje się do takiego wyodrębnienia, mogą na podstawie uchwały, podjętej bezwzględną większością głosów liczoną w odniesieniu do wszystkich uprawnionych członków, wystąpić do zarządu spółdzielni z żądaniem zwołania walnego zgromadzenia w celu podjęcia uchwały o podziale spółdzielni w ten sposób, że z tej jednostki organizacyjnej albo części majątku zostanie utworzona nowa spółdzielnia. W zakresie reprezentacji tych członków stosuje się odpowiednio przepisy o zakładaniu spółdzielni.

§ 2. Zarząd spółdzielni jest obowiązany niezwłocznie przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o podziale oraz udostępnić je członkom żądającym podziału co najmniej jeden miesiąc przed terminem posiedzenia walnego zgromadzenia.

§ 3. Walne zgromadzenie może podjąć uchwałę odmawiającą podziału tylko ze względu na ważne interesy gospodarcze dotychczasowej spółdzielni lub istotne interesy jej członków.

§ 4. W razie podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały odmawiającej podziału spółdzielni albo uchwały o podziale naruszającej istotne interesy członków występujących z żądaniem podziału członkowie, którzy wystąpili z takim żądaniem, mogą w terminie sześciu tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia wystąpić do sądu o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale. Koszty sądowe i koszty procesu ponosi spółdzielnia.

§ 5. Przepis § 4 stosuje się odpowiednio w razie nierozpatrzenia przez walne zgromadzenie zgłoszonego przez członków żądania w terminie trzech miesięcy od dnia jego doręczenia.

§ 6. W razie podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o podziale niezawierającej wszystkich składników treści tej uchwały określonych w art. 78 § 2, członkowie zgłaszający żądanie podziału mogą wystąpić do zarządu spółdzielni z żądaniem zwołania walnego zgromadzenia w celu podjęcia uzupełniającej uchwały o podziale. Przepisy § 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

§ 7. Przepisy § 2 - 6 stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy z żądaniem podziału występuje organ spółdzielni powołany do reprezentowania członków, których prawa i obowiązki majątkowe są związane z wyodrębnioną organizacyjnie jednostką spółdzielni.

§ 8. Krajowa Rada Spółdzielcza i organ nadzoru mogą wystąpić z żądaniem, o którym mowa w § 1, jeżeli liczba członków spółdzielni przekracza 500, a działalność spółdzielni wykazuje rażące i uporczywe naruszanie interesów członków, których prawa i obowiązki majątkowe są związane z wyodrębnioną organizacyjnie jednostką spółdzielni albo z częścią majątku spółdzielni, która nadaje się do takiego wyodrębnienia. Przepisy § 2 - 6 stosuje się odpowiednio.

§ 9. Uchwała walnego zgromadzenia o podziale spółdzielni zawierająca wszystkie składniki treści określone w art. 78 § 2 lub prawomocne orzeczenie sądu zastępujące taką uchwałę stanowią podstawę do dokonania stosownych wpisów w Rejestrze i w księdze wieczystej, chyba że zostało wniesione powództwo o uchylenie albo o ustalenie nieistnienia lub nieważności uchwały.

§ 10. Sąd nie może uchylić uchwały, o której mowa w § 9, ani ustalić jej nieistnienia lub nieważności po uprawomocnieniu się postanowienia dotyczącego wpisu do Rejestru spółdzielni powstającej w wyniku podziału spółdzielni dotychczasowej.

Art. 80. § 1. Niezwłocznie po podjęciu przez walne zgromadzenie uchwały o podziale spółdzielni zebranie członków przechodzących do powstającej spółdzielni:

1)  uchwala statut powstającej spółdzielni; statut ten nie może uszczuplać nabytych praw majątkowych członków,

2)  dokonuje wyboru tych organów spółdzielni, do których wyboru powołane jest, według przyjętego statutu, walne zgromadzenie.

§ 2. Zebranie członków jest zwoływane przez zarząd dotychczasowej spółdzielni, który powiadamia pisemnie zainteresowane osoby o czasie, miejscu i porządku obrad tego zebrania.

§ 3. Zebranie członków może podejmować uchwały niezależnie od liczby obecnych na nim osób uprawnionych do głosowania (quorum), choćby statut spółdzielni dotychczasowej stanowił inaczej.

§ 4. Podjęcie uchwał, o których mowa w § 1, wymaga zwykłej większości głosów.

Art. 81. § 1. Zarząd spółdzielni powstającej jest obowiązany w terminie czternastu dni od dnia jego wyboru wystąpić z wnioskiem o wpisanie spółdzielni do Rejestru, a zarząd spółdzielni dotychczasowej - z wnioskiem o wpisanie do Rejestru jej podziału.

§ 2. Podział spółdzielni wywiera skutek od chwili uprawomocnienia się ostatniego postanowienia sądu rejestrowego o dokonaniu wpisu w Rejestrze.

Art. 82. Wskutek podziału spółdzielni na powstającą spółdzielnię przechodzą z chwilą, w której podział stał się skuteczny, wynikające z planu podziału prawa i obowiązki majątkowe. W tym też zakresie wierzyciele i dłużnicy dotychczasowej spółdzielni stają się wierzycielami i dłużnikami powstającej spółdzielni. Jednakże za zobowiązania powstałe przed podziałem spółdzielni spółdzielnia dotychczasowa i nowo powstała odpowiadają solidarnie.

Art. 83. § 1. Członkowie, o których mowa w art. 78 § 2 pkt 2, stają się członkami spółdzielni powstającej w wyniku podziału.

§ 2. W razie wypowiedzenia członkostwa, śmierci członka lub ustania osoby prawnej będącej członkiem, wykluczenia lub wykreślenia członka przed chwilą, w której podział stał się skuteczny, ustanie członkostwa ocenia się według statutu spółdzielni dotychczasowej przed jej podziałem.

§ 3. Wpłaty na udziały wpisuje się członkom spółdzielni powstającej w wyniku podziału w takiej wysokości, jaka wynika z ustalonej w sprawozdaniu finansowym kwoty przejętego przez tę spółdzielnię funduszu udziałowego.

DZIAŁ VIII

USTANIE SPÓŁDZIELNI

Rozdział 1

Likwidacja spółdzielni

Art. 84. § 1. Spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji:

1)  z upływem okresu, na który, w myśl statutu, spółdzielnię utworzono,

2)  wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub w ustawie, jeżeli spółdzielnia w terminie jednego roku nie zwiększy liczby członków do wymaganej wielkości,

3)  wskutek zgodnych uchwał walnych zgromadzeń zapadłych większością 3/4 głosów na dwóch kolejno po sobie następujących posiedzeniach, w odstępie co najmniej dwóch tygodni.

§ 2. W wypadkach przewidzianych w § 1 zarząd spółdzielni (likwidator) zgłosi do Rejestru otwarcie likwidacji spółdzielni i zawiadomi o tym związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona. Jeżeli zarząd (likwidator) tego nie uczyni, zgłoszenia dokona związek spółdzielczy.

§ 3. Spółdzielnia postawiona w stan likwidacji na podstawie § 1 pkt 3 może przed upływem roku od dnia podjęcia drugiej uchwały walnego zgromadzenia o likwidacji przywrócić swoją działalność na podstawie uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 3/4 głosów.

§ 4. Zarząd lub likwidator powinni uchwałę o przywróceniu działalności spółdzielni zgłosić niezwłocznie do Rejestru, dołączając odpis protokołu walnego zgromadzenia.

Art. 85. § 1. Związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, Krajowa Rada Spółdzielcza i organ nadzoru mogą postawić spółdzielnię w stan likwidacji, jeżeli:

1)       działalność spółdzielni wykazuje rażące i uporczywe naruszanie prawa lub postanowień statutu,

2)       spółdzielnia co najmniej od roku nie prowadzi działalności statutowej.

§ 2. Uchwałę związku spółdzielczego lub Krajowej Rady Spółdzielczej albo decyzję organu nadzoru, o których mowa w § 1, spółdzielnia może zaskarżyć do sądu w terminie sześciu tygodni od dnia doręczenia uchwały albo decyzji wraz z uzasadnieniem.

§ 3. W razie niezaskarżenia uchwały w ustawowym terminie lub uprawomocnienia się orzeczenia oddalającego powództwo albo umarzającego postępowanie w sprawie, związek spółdzielczy, Krajowa Rada Spółdzielcza albo organ nadzoru zgłasza do Rejestru wniosek o otwarcie likwidacji, wyznaczając jednocześnie likwidatora.

Art. 86. Jeżeli spółdzielnia nie rozpoczęła działalności gospodarczej w ciągu roku od dnia jej zarejestrowania i nie posiada majątku, może być wykreślona z Rejestru na wniosek związku spółdzielczego, Krajowej Rady Spółdzielczej lub organu nadzoru bez przeprowadzania likwidacji.

Art. 87. Spółdzielnia znajdująca się w stanie likwidacji może połączyć się z inną spółdzielnią.

Art. 88. § 1. Likwidatorami spółdzielni mogą być członkowie ostatniego zarządu lub osoby wybrane przez walne zgromadzenie, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

§ 2. Likwidator może nie być członkiem spółdzielni. Likwidatorem może być także osoba prawna.

§ 3. Umowę z likwidatorem o wykonanie czynności likwidacyjnych zawiera rada. W wypadku gdy zwołanie rady napotyka poważne trudności albo gdy likwidatora wyznacza związek spółdzielczy, Krajowa Rada Spółdzielcza lub organ nadzoru, umowę z likwidatorem zawiera ten związek, Krajowa Rada Spółdzielcza lub organ nadzoru, działając w imieniu spółdzielni.

Art. 89. § 1. Do likwidatora stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zarządu spółdzielni i członków zarządu, jeżeli przepisy o likwidacji nie stanowią inaczej.

§ 2. Likwidator nie może zawierać nowych umów, chyba że jest to konieczne do przeprowadzenia likwidacji spółdzielni. Dalej idące ograniczenia może ustanowić organ, który wyznaczył likwidatora. Ograniczenia takie powinny być niezwłocznie zgłoszone przez likwidatora do Rejestru.

§ 3. Jeżeli zwołanie walnego zgromadzenia lub rady napotyka poważne trudności, związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, może upoważnić likwidatora do dokonania czynności określonego rodzaju, które wymagają uchwały walnego zgromadzenia lub rady.

§ 4. Likwidator może być odwołany w każdej chwili przez organ, który go wyznaczył. Ponadto likwidatora może odwołać z ważnych przyczyn związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, Krajowa Rada Spółdzielcza lub organ nadzoru.

§ 5. Organ, który odwołuje likwidatora, jest obowiązany równocześnie wyznaczyć innego.

Art. 90. Z dniem wpisania do Rejestru otwarcia likwidacji wygasają uprzednio udzielone pełnomocnictwa podlegające wpisowi do tego Rejestru.

Art. 91. § 1. Spółdzielnia w likwidacji zachowuje dotychczasową swoją nazwę z dodaniem wyrazów: „w likwidacji”.

§ 2. Osoba prawna będąca likwidatorem składa oświadczenia woli w imieniu spółdzielni zgodnie z przepisami prawa i postanowieniami statutu tej osoby.

Art. 92. Likwidator powinien niezwłocznie po wyznaczeniu go:

1)  zgłosić do Rejestru wniosek o wpisanie otwarcia likwidacji spółdzielni, jeżeli nie zostało to jeszcze dokonane, i zawiadomić o tym związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, Krajową Radę Spółdzielczą oraz organ nadzoru,

2)     powiadomić banki finansujące spółdzielnię o otwarciu likwidacji spółdzielni,

3)  ogłosić w Monitorze Spółdzielczym zawiadomienie o otwarciu likwidacji spółdzielni i wezwać wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia,

4)     przystąpić do sporządzenia sprawozdania finansowego na dzień otwarcia likwidacji oraz listy zobowiązań spółdzielni,

5)     sporządzić plan finansowy likwidacji i plan zaspokojenia zobowiązań.

Art. 93. W czasie likwidacji nie stosuje się art. 63 § 1 w zakresie kolejności pokrywania strat bilansowych.

Art. 94. § 1. O odmowie zaspokojenia zgłoszonych wierzytelności likwidator powinien zawiadomić wierzyciela pisemnie w ciągu czterech tygodni od dnia zgłoszenia wierzytelności.

§ 2. Na okres przewidziany w paragrafie poprzedzającym bieg przedawnienia lub terminu zawitego ulega zawieszeniu.

§ 3. Uznanie przez likwidatora wierzytelności przerywa bieg przedawnienia i terminu zawitego, jeżeli zostało dokonane pisemnie.

Art. 95. § 1. Należności przypadające od spółdzielni zaspokaja się w następującej kolejności:

1)  koszty prowadzenia likwidacji,

2)     należności ze stosunku pracy i należności, którym przepisy prawa przyznają taką samą ochronę jak należnościom ze stosunku pracy, oraz odszkodowanie z tytułu uszkodzenia ciała, wywołania rozstroju zdrowia lub pozbawienia życia, w tym również odszkodowanie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

3)  podatki i inne należności, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych, oraz należności z tytułu kredytów bankowych,

4)  inne należności.

§ 2. O ile należności nie są jeszcze wymagalne lub są sporne, kwoty potrzebne na ich pokrycie powinny być złożone do depozytu sądowego.

§ 3. Z kwot pozostałych po spłaceniu wszystkich należności i po złożeniu do depozytu sądowego sum całkowicie zabezpieczających należności sporne lub niewymagalne dokonuje się stosunkowej wypłaty udziałów. Wypłaty tej nie można jednak dokonać przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia wzywającego wierzycieli.

§ 4. Wierzyciele, którzy zgłosili wierzytelności po upływie tego terminu, mogą ich dochodzić z nierozdzielonego jeszcze majątku spółdzielni.

§ 5. Pozostały majątek zostaje przeznaczony na cele określone w uchwale walnego zgromadzenia podejmowanej po zakończeniu likwidacji (art. 96 § 1).

§ 6. Jeżeli zgodnie z uchwałą, o której mowa w § 5, pozostały majątek ma być w całości lub części podzielony między członków, w podziale tym uwzględnia się byłych członków, którym do chwili przejścia albo postawienia spółdzielni w stan likwidacji nie wypłacono wszystkich udziałów.

§ 7. Przepisu § 6 nie stosuje się do spółdzielni mieszkaniowych.

§ 8. Jeżeli uchwała walnego zgromadzenia nie zawiera stosownego wskazania, likwidator przekazuje pozostały majątek nieodpłatnie na cele spółdzielcze lub społeczne.

Art. 96. § 1. Po zakończeniu likwidacji likwidator przedstawia walnemu zgromadzeniu do zatwierdzenia sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji.

§ 2. Jeżeli zwołanie walnego zgromadzenia napotyka poważne trudności, likwidator przedstawia sprawozdanie finansowe do zatwierdzenia związkowi spółdzielczemu, w którym spółdzielnia jest zrzeszona.

§ 3. Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego na dzień zakończenia likwidacji, likwidator zgłasza do Rejestru wniosek o wykreślenie spółdzielni z tego Rejestru oraz przekazuje księgi i dokumenty zlikwidowanej spółdzielni do przechowania. Wykreślenie powinno być ogłoszone przez sąd.

Art. 97. W razie zaspokojenia wszelkich należności przypadających od spółdzielni i złożenia do depozytu sądowego kwot na zabezpieczenie należności spornych lub niewymagalnych, spółdzielnia może ulec wykreśleniu z Rejestru przed zakończeniem prowadzonych przez nią lub przeciwko niej sporów sądowych. W takim wypadku w miejsce spółdzielni wchodzi jako strona związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona. Związek spółdzielczy jest obowiązany do przekazania kwot uzyskanych w wyniku sporu na cele określone stosownie do art. 92 § 5, 6 lub 8.

Art. 98. § 1. Po wykreśleniu spółdzielni z rejestru likwidator odpowiada wobec wierzycieli spółdzielni za wyrządzone im szkody przez niedopełnienie swoich ustawowych obowiązków.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do członków ostatniego zarządu spółdzielni wykreślonej z Rejestru w trybie określonym w art. 86.

Art. 99. Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, oraz po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Spółdzielczej, określi, w drodze rozporządzenia, sposób i czas przechowywania ksiąg i dokumentów zlikwidowanych spółdzielni oraz organizacji spółdzielczych, uwzględniając potrzebę odpowiedniego zabezpieczenia tych ksiąg i dokumentów.

Rozdział 2

Upadłość i postępowanie naprawcze spółdzielni

Art. 100. § 1. Ogłoszenie upadłości spółdzielni następuje w razie jej niewypłacalności.

§ 2. Spółdzielnia jest niewypłacalna, jeżeli trwale zaprzestała spłacania wymagalnych zobowiązań, a jej majątek nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich zobowiązań spółdzielni.

§ 3. Jeżeli ze sprawozdania finansowego spółdzielni wynika, że jest ona niewypłacalna, zarząd spółdzielni jest obowiązany niezwłocznie zwołać walne zgromadzenie, którego przedmiotem obrad jest sprawa dalszego istnienia spółdzielni lub wystąpienia z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółdzielni z możliwością zawarcia układu albo o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku spółdzielni, oraz powiadomić związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona.

§ 4. Pomimo niewypłacalności spółdzielni walne zgromadzenie może podjąć uchwałę o dalszym istnieniu spółdzielni, jeżeli wskaże środki umożliwiające jej wyjście ze stanu niewypłacalności.

§ 5. W wypadku podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o postawieniu spółdzielni w stan upadłości, zarząd jest obowiązany niezwłocznie wystąpić do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółdzielni.

§ 6. W wypadku ujawnienia się niewypłacalności spółdzielni znajdującej się w stanie likwidacji likwidator jest obowiązany wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółdzielni , niezwłocznie po stwierdzeniu niewypłacalności spółdzielni.

§ 7. Wniosek o ogłoszenie upadłości spółdzielni mogą złożyć:

1)       zarząd oraz uprawnieni zgodnie z art. 34 § 2 do żądania zwołania walnego zgromadzenia,

2)       związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona,

3)       Krajowa Rada Spółdzielcza,

4)       organ nadzoru,

5)       wierzyciele, których wierzytelności wraz z odsetkami wynoszą łącznie co najmniej 10% wartości majątku spółdzielni.

§ 8. Na wniosek wierzycieli spółdzielni sąd może postanowić o ogłoszeniu upadłości spółdzielni pomimo podjęcia przez jej walne zgromadzenie uchwały o dalszym istnieniu spółdzielni, jeżeli wskazane przez walne zgromadzenie środki nie wystarczają do wyjścia spółdzielni ze stanu niewypłacalności.

Art. 101. Przepisy o organach spółdzielni stosuje się także podczas postępowania upadłościowego, jeżeli przepisy o prawie upadłościowym  i naprawczym nie stanowią inaczej.

Art. 102. Po zakończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku spółdzielni syndyk masy upadłości niezwłocznie zgłasza wniosek o wykreślenie spółdzielni z rejestru oraz przekazuje księgi i dokumenty zlikwidowanej spółdzielni do przechowania. Sąd ogłasza o wykreśleniu spółdzielni w Monitorze Spółdzielczym.

Art. 103. § 1. Jeżeli ze sprawozdania finansowego spółdzielni oraz innych okoliczności wynika, że spółdzielnia jest zagrożona niewypłacalnością, to jest pomimo wykonywania swoich zobowiązań według rozsądnej oceny ekonomicznej jest oczywiste, że w niedługim czasie stanie się niewypłacalna, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać walne zgromadzenie, którego przedmiotem obrad będzie sprawa wyprowadzenia spółdzielni ze stanu zagrożenia niewypłacalnością, a w szczególności złożenie oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego, oraz powiadomić związek spółdzielczy, w którym spółdzielnia jest zrzeszona.

§ 2. W razie podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o złożeniu oświadczenia o wszczęciu postępowania naprawczego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie złożyć w sądzie takie oświadczenie.

Art. 104. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania upadłościowego i naprawczego stosuje się przepisy o prawie upadłościowym i naprawczym.

Art. 105. Jeżeli ze sprawozdania finansowego sporządzonego przez zarząd lub przez likwidatora wynika, że majątek spółdzielni, która zaprzestała swej działalności nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego, a wierzyciele nie wyrażą zgody na ich pokrycie, sąd na wniosek wierzycieli lub Krajowej Rady Spółdzielczej postanowi o wykreśleniu spółdzielni z rejestru, zawiadamiając o tym wierzycieli i Krajową Radę Spółdzielczą. W takim wypadku nie przeprowadza się postępowania upadłościowego.

DZIAŁ IX

ZWIĄZKI SPÓŁDZIELCZE I KRAJOWA RADA SPÓŁDZIELCZA

Rozdział 1. Związki spółdzielcze

Art. 106. § 1. Spółdzielnie mogą zakładać związki spółdzielcze i przystępować do takich związków. Liczba założycieli związku spółdzielczego nie może być mniejsza niż pięćdziesiąt.

§ 2. Celem związku spółdzielczego jest zapewnienie zrzeszonym w nim spółdzielniom pomocy w ich działalności statutowej.

§ 3. Do zadań związku spółdzielczego należy:

1)        prowadzenie na rzecz zrzeszonych spółdzielni działalności instruktażowej, doradczej, kulturalno-oświatowej, szkoleniowej i wydawniczej,

2)        reprezentowanie interesów zrzeszonych spółdzielni wobec organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego,

3)        reprezentowanie zrzeszonych spółdzielni za granicą,

4)        inicjowanie i rozwijanie współpracy między spółdzielniami oraz współdziałanie z placówkami naukowo-badawczymi,

5)        wykonywanie innych zadań przewidzianych w niniejszej ustawie oraz statucie.

Art. 107. § 1. Związek spółdzielczy nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do Rejestru.

§ 2. Związek spółdzielczy działa na podstawie niniejszej ustawy oraz statutu, który powinien w szczególności określać:

1)        nazwę i siedzibę związku,

2)        cel i przedmiot działania związku,

3)        zasady i tryb przyjmowania, wykreślania, wykluczania członków oraz wypowiadania członkostwa,

4)        zasady i tryb wyboru organów związku oraz ich zadania i kompetencje.

§ 3. Organami związku są:

1)       zjazd związku,

2)       rada nadzorcza,

3)       zarząd.

§ 4. Statut związku nie może zastrzegać dla organów związku uprawnień stanowiących i nadzorczych wobec zrzeszonych spółdzielni, z wyjątkiem określonych w niniejszej ustawie.

Art. 108. § 1. Związek spółdzielczy przechodzi w stan likwidacji:

1)        wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w art. 103 § 1,

2)        na mocy uchwały zjazdu podjętej zwykłą większością głosów,

3)        na podstawie orzeczenia sądu wydanego na wniosek Krajowej Rady Spółdzielczej lub organu nadzoru, w wypadku gdy związek swoją działalnością rażąco narusza prawo lub postanowienia statutu.

§ 2. W wypadku określonym w § 1 pkt 1 i 2 zarząd związku spółdzielczego niezwłocznie zawiadamia sąd rejestrowy, Krajową Radę Spółdzielczą i wyznacza likwidatora.

§ 3. Wniosek Krajowej Rady Spółdzielczej, o którym mowa w § 1 pkt 3, powinien zawierać wskazanie likwidatora związku spółdzielczego.

Art. 109. Delegat na zjazd związku spółdzielczego, w którym spółdzielnia jest zrzeszona, ani członek innego organu związku spółdzielczego, nie może być delegatem spółdzielni na wojewódzkie zebranie wyborcze do Krajowej Rady Spółdzielczej ani członkiem organów tej Rady. Z chwilą dokonania wyboru na delegata na wojewódzkie zebranie wyborcze do Krajowej Rady Spółdzielczej lub do organu tej Rady, ustaje jego członkostwo w organach związku oraz wygasa mandat delegata na zjazd związku.

Art. 110. Krajowa Rada Spółdzielcza wyznacza lustratora związku spółdzielczego.

Art. 111. § 1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółdzielni, z wyjątkiem art. 24 § 1, art. 27, art. 56-58, art. 64 § 4 zdanie pierwsze i art. 65 oraz przepisów ustawy dotyczących udziałów i wkładów.

§ 2. Przepisy ustawy o walnym zgromadzeniu spółdzielni stosuje się odpowiednio do zjazdu związku, o radzie nadzorczej spółdzielni - do rady nadzorczej związku, a o zarządzie spółdzielni - do zarządu związku.

§ 3. Przepisy art. 37 i 38 stosuje się odpowiednio również do uchwał rady nadzorczej związku.

Rozdział 2

Krajowa Rada Spółdzielcza

Art. 112. § 1. Krajowa Rada Spółdzielcza jest najwyższą samorządową organizacją ruchu spółdzielczego.

§ 2. W Krajowej Radzie Spółdzielczej zrzeszają się wszystkie spółdzielnie zarejestrowane w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 113. § 1. Do zadań Krajowej Rady Spółdzielczej należy:

1)       reprezentowanie polskiego ruchu spółdzielczego w kraju i za granicą,

2)       współdziałanie z naczelnymi organami administracji rządowej i innymi naczelnymi lub centralnymi organami państwowymi w sprawach dotyczących ruchu spółdzielczego,

3)       inicjowanie i opiniowanie aktów prawnych dotyczących spółdzielczości i mających dla niej istotne znaczenie,

4)       podejmowanie inicjatyw związanych z rozwojem ruchu spółdzielczego w Rzeczypospolitej Polskiej,

5)       wspieranie działalności spółdzielczości uczniowskiej,

6)       inicjowanie i rozwijanie współpracy międzyspółdzielczej i szerzenie idei spółdzielczego współdziałania,

7)       współdziałanie ze związkami spółdzielczymi w realizacji zadań wynikających z niniejszej ustawy.

§ 3. Krajowa Rada Spółdzielcza wykonuje przewidziane w ustawie funkcje związku spółdzielczego w stosunku do spółdzielni niezrzeszonych w takim związku.

Art. 114. § 1. Krajowa Rada Spółdzielcza posiada osobowość prawną.

§ 2. Krajowa Rada Spółdzielcza działa na podstawie statutu, który określa szczegółowe zasady i tryb jej działania.

§ 3. Statut i jego zmiany stają się skuteczne po stwierdzeniu przez Sąd Okręgowy w Warszawie w postępowaniu nieprocesowym ich zgodności z prawem. W razie stwierdzenia niezgodności Sąd wyznaczy Krajowej Radzie Spółdzielczej termin do usunięcia lub zmiany postanowień niezgodnych z prawem.

§ 4. Statut podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

§ 5. W pracach organów Krajowej Rady Spółdzielczej mogą uczestniczyć z głosem doradczym przedstawiciele naczelnych organów administracji państwowej oraz przedstawiciele związków spółdzielczych.

§ 6. Krajowa Rada Spółdzielcza nie może prowadzić działalności politycznej.

Art. 115. § 1. Organami Krajowej Rady Spółdzielczej są:

1)        Zgromadzenie Ogólne,

2)        Komisja Spółdzielcza,

3)        Zarząd.

§ 2. Wszystkie uchwały organów Krajowej Rady Spółdzielczej są ogłaszane w Monitorze Spółdzielczym.

Art. 116. § 1. Zgromadzenie Ogólne jest najwyższym organem Krajowej Rady Spółdzielczej.

§ 2. Do wyłącznej właściwości Zgromadzenia Ogólnego należy:

1)       uchwalanie statutu Krajowej Rady Spółdzielczej,

2)       określanie wysokości składek członkowskich spółdzielni,

3)       uchwalanie trybu organizowania wojewódzkich zebrań wyborczych do Krajowej Rady Spółdzielczej i wybierania przez te zebrania członków Zgromadzenia Ogólnego oraz określanie rodzajów branż spółdzielczych,

4)       wybór i odwoływanie przewodniczącego Zgromadzenia i jego zastępców, członków Komisji Spółdzielczej spośród członków Zgromadzenia oraz prezesa i innych członków Zarządu,

5)       powoływanie komisji problemowych Zgromadzenia, wybór i odwoływanie ich członków, uchwalanie regulaminów pracy, rozpatrywanie przygotowanych przez komisje projektów uchwał,

6)       opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu spółdzielczości,

7)       uchwalanie regulaminów Komisji Spółdzielczej i Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej,

8)       podejmowanie uchwał w sprawie występowania do sądu z wnioskiem o postawienie w stan likwidacji związku spółdzielczego oraz spółdzielni niezrzeszonej w związku spółdzielczym.

Art. 117. § 1. Członkowie Zgromadzenia Ogólnego są wybierani przez wojewódzkie zebrania wyborcze według następujących zasad:

1)   liczba członków Zgromadzenia Ogólnego wybieranych z określonego województwa odpowiada liczbie spółdzielni mających siedziby w tym województwie podzielonej przez 100 i zaokrąglonej w dół,

2)   członkowie Zgromadzenia Ogólnego wybrani w określonym województwie powinni reprezentować różne branże spółdzielcze,

3)   jeżeli liczba członków Zgromadzenia Ogólnego wybieranych w określonym województwie jest mniejsza od liczby branż spółdzielczych, wybrani zostają przedstawiciele tych branż, którzy otrzymali kolejno największą liczbę głosów,

4)   członkowie Zgromadzenia Ogólnego wybrani w określonym województwie mogą reprezentować tę sama branżę spółdzielczą tylko wtedy, gdy wśród wybranych członków Zgromadzenia z tego województwa są reprezentowane wszystkie pozostałe branże spółdzielcze.

§ 2. Mandat członka Zgromadzenia Ogólnego wygasa w wypadku ustania jego członkostwa w spółdzielni albo złożenia rezygnacji.

§ 3. W miejsce członka, którego mandat wygasł, wchodzi osoba, która podczas wyborów uzyskała w danej branży spółdzielczej kolejno największą liczbę głosów.

§ 4. Kadencja Zgromadzenia Ogólnego trwa cztery lata i kończy się z chwilą wyboru przez zebrania wojewódzkie członków nowego Zgromadzenia Ogólnego.

Art. 118. Komisja Spółdzielcza jest organem nadzorczym i kontrolnym Krajowej Rady Spółdzielczej.

Art. 119. § 1. Zarząd jest organem wykonawczym Krajowej Rady Spółdzielczej.

§ 2. Zarząd składa się z trzech członków, w tym prezesa i jego zastępców. Członkowie Zarządu nie mogą być członkami Zgromadzenia Ogólnego.

§ 3. Do właściwości Zarządu należy wykonywanie zadań Krajowej Rady Spółdzielczej, określonych w ustawie i w statucie oraz niezastrzeżonych do właściwości Zgromadzenia Ogólnego albo Komisji Spółdzielczej.

Art. 120. Członkami Komisji Spółdzielczej i Zarządu mogą być osoby niebędące członkami Zgromadzenia Ogólnego.

Art. 121. Wydatki Krajowej Rady Spółdzielczej pokrywa się ze składek spółdzielni, obciążających koszty ich działalności, według zasad określonych przez Zgromadzenie Ogólne, oraz z innych dochodów i darowizn.

Art. 122. § 1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółdzielni, z wyjątkiem art. 24 § 1, art. 27, art. 56-58 oraz przepisów ustawy dotyczących udziałów i wkładów.

§ 2. Przepisy ustawy o walnym zgromadzeniu spółdzielni stosuje się odpowiednio do Zgromadzenia Ogólnego, o radzie nadzorczej spółdzielni - do Komisji Spółdzielczej, a o zarządzie spółdzielni - do Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej.

§ 3. Przepisy art. 37 i 38 stosuje się odpowiednio do uchwał Zgromadzenia Ogólnego, Komisji Spółdzielczej i Zarządu Krajowej Rady Spółdzielczej, z tym, że termin sześciu tygodni do zaskarżenia uchwały do sądu rozpoczyna się w dniu ogłoszenia uchwały w Monitorze Spółdzielczym.

DZIAŁ X

NADZÓR NAD SPÓŁDZIELNIAMI I ZWIĄZKAMI SPÓŁDZIELCZYMI

Art. 123. Spółdzielnie i związki spółdzielcze podlegają nadzorowi właściwych ministrów, z wyjątkiem banków spółdzielczych, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej, które na podstawie odrębnych przepisów podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

§ 2. Organami nadzoru w rozumieniu ustawy są właściwi ministrowie i Komisja Nadzoru Finansowego.

§ 3. Organom nadzoru przysługują uprawnienia i obowiązki określone w ustawie.

§ 4. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, ministrów właściwych do sprawowania nadzoru nad spółdzielniami i związkami spółdzielczymi poszczególnych rodzajów, biorąc pod uwagę przedmiot działalności spółdzielni i związków spółdzielczych oraz zakres działania ministrów kierujących określonymi działami administracji rządowej.

DZIAŁ XI

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA

Art. 124. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółdzielni lub będąc członkiem jej zarządu lub rady albo likwidatorem, działa na jej szkodę,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 i grzywnie.

Art. 125. Kto, będąc członkiem zarządu spółdzielni albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółdzielni pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółdzielni,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 126. Kto, będąc członkiem organu spółdzielni albo likwidatorem wbrew przepisom ustawy:

1)       nie poddaje spółdzielni lustracji,

2)       nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym wyjaśnień lustratorowi, nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków lub nie przedkłada stosownych dokumentów,

3)       nie udostępnia członkom spółdzielni protokołu lustracji lub dokumentów, o których mowa w art. 18 § 3 i 4,

4)       nie zwołuje walnego zgromadzenia,

5)       nie przygotowuje w terminie dokumentów dotyczących dokonania podziału w spółdzielni, o którym mowa w art. 79,

podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Art. 127. § 1. Kto, będąc członkiem organu spółdzielni albo likwidatorem, ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółdzielni, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

DZIAŁ XII

Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe

Rozdział 1

Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 128. W ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) uchyla się rozdział 1¹ i art. 8¹-8³.

Rozdział 2

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 129. Do oceny skutków zdarzeń prawnych stosuje się przepisy obowiązujące w dniu, w którym zdarzenia te nastąpiły.

Art. 130. Postępowania wewnątrzspółdzielcze i postępowania sądowe, wszczęte przed dniem wejścia w ustawy życie, toczą się według przepisów dotychczasowych.

Art. 131. Z dniem wejścia ustawy w życie przestają istnieć zebrania przedstawicieli i zebrania grup członkowskich.

Art. 132. Osoby, którym Krajowa Rada Spółdzielcza nadała przed dniem wejścia w życie ustawy uprawnienia do wykonywania czynności lustracyjnych, są lustratorami w rozumieniu ustawy.

Art. 133. Istniejące w dniu wejścia ustawy w życie spółdzielcze związki gospodarcze stają się spółdzielniami, których członkami zgodnie ze statutem są wyłącznie osoby prawne.

Art. 134. Dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydane na podstawie art. 129 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze, pozostają w mocy do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie art. 96 niniejszej ustawy.

Art. 135. § 1. Spółdzielnie, związki spółdzielcze i Krajowa Rada Spółdzielcza dokonają zmian swoich statutów stosownie do wymagań ustawy i w trybie przez nią przewidzianym. Zgłoszenia do Rejestru tych zmian spółdzielnie dokonają najpóźniej do dnia 1 lipca 2011 r., a związki spółdzielcze i Krajowa Rada Spółdzielcza najpóźniej do dnia 1 lipca 2012 r.

§ 2. Do czasu zarejestrowania nowych statutów postanowienia dotychczasowych statutów pozostają w mocy. Jednakże w wypadku sprzeczności między dotychczasowymi postanowieniami statutów a przepisami niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy.

Art. 136. Tracą moc przepisy art. 1–137 i art. 240–281 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze.

Art. 137. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.

UZASADNIENIE

            Obecnie obowiązujące prawo spółdzielcze z 1982 r. było dotychczas ponad trzydzieści razy nowelizowane. Kolejne nowelizacje, o większym lub mniejszym zasięgu, miały na celu dostosowanie tego prawa do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. Nie doprowadziły one jednak do poprawy efektywności działania spółdzielni w nowych warunkach ustrojowych, powodowały natomiast powstawanie wielu luk prawnych i wątpliwości interpretacyjnych.

            Nie ulega zatem wątpliwości konieczność dokonania w prawie spółdzielczym dalszych, istotnych zmian. Powstaje jednak pytanie, czy takie zmiany powinny przybrać postać kolejnej nowelizacji, czy też nowego prawa spółdzielczego. Powstaje też pytanie, czy obecnie jest możliwe utrzymanie jednej ustawy regulującej działalność wszystkich spółdzielni, czy też wskazane byłoby przygotowanie projektu regulacji zawierającej przepisy ogólne, dotyczące wszystkich spółdzielni, oraz przepisy o związkach spółdzielczych i Radzie Spółdzielczej, oraz projektów regulacji szczegółowych, normujących działalność spółdzielni różnych rodzajów.

            Już obecnie funkcjonują przepisy szczególne, odnoszące się zwłaszcza do banków spółdzielczych, spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych, spółdzielni mieszkaniowych oraz spółdzielni socjalnych. Wskazane jest ponadto opracowanie projektów odrębnych ustaw o spółdzielniach rolniczych (zwłaszcza rolniczych spółdzielniach produkcyjnych) oraz o spółdzielniach pracy. Do czasu wejścia w życie ustaw regulujących działalność ostatnio wymienionych spółdzielni przewiduje się zatem utrzymanie w mocy przepisów art. 138-203 ustawy - Prawo spółdzielcze.

            Względy pragmatyczne przemawiają za przyjęciem rozwiązania, zgodnie z którym nowa ustawa o spółdzielniach powinna zawierać wyłącznie regulacje ogólne, dotyczące spółdzielni wszystkich rodzajów, kwestie zaś szczegółowe powinny być regulowane w odrębnych ustawach. Dla projektu takiej ustawy proponuje się przyjęcie historycznej nazwy ustawy o spółdzielniach, nawiązującej do ustawy o spółdzielniach z 1920 r. będącej jedną z pierwszych unifikacji w dziedzinie prawa cywilnego w II Rzeczypospolitej Polskiej odrodzonej po pierwszej wojnie światowej. Należy podkreślić, że wymieniona ustawa również nie zawierała przepisów szczególnych, dotyczących spółdzielni różnych rodzajów.

            Proponowany projekt ustawy o spółdzielniach zawiera zatem wyłącznie przepisy wspólne dla wszystkich spółdzielni, a także przepisy o związkach spółdzielczych i Krajowej Radzie Spółdzielczej. Rozwiązania tego projektu z natury rzeczy nawiązują więc w pewnym stopniu do ustawy o spółdzielniach z 1920 r. Poza tym przejmują one liczne rozwiązania z obecnie obowiązującego Prawa spółdzielczego w takim zakresie, w jakim te rozwiązania sprawdziły się w praktyce i nie wymagają modyfikacji w nowych warunkach ustrojowych.

            Projektowana ustawa nie zawiera, inaczej niż Kodeks spółek handlowych, przepisu określającego jej stosunek do Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie do stosunków spółdzielczych stosuje się wprost przepisy tego Kodeksu.

            Projekt ustawy o spółdzielniach zawiera następujące rozwiązania szczegółowe, odbiegające od regulacji przewidzianych w obowiązującym Prawie spółdzielczym.

            1. Definicja spółdzielni (art. 1 projektu) nawiązuje do definicji zamieszczonej w ustawie o spółdzielniach z 1920 r. oraz jest dostosowana do zasad spółdzielczych ustalonych przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy na Kongresie w Manchesterze w 1995 r., w tym zwłaszcza do poprzedzającej te zasady definicji spółdzielni (podkreślono w niej m. in., że celem spółdzielni jest zaspokajanie wspólnych potrzeb gospodarczych, socjalnych i kulturalnych członków) oraz wartości spółdzielczych (takich jak samopomoc, odpowiedzialność osobista, demokracja, równość, sprawiedliwość i solidarność). Proponuje się wyraźne zobowiązanie spółdzielni do przestrzegania międzynarodowych zasad spółdzielczych (art. 1 § 5). Zasady te, uchwalane przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy, nie stanowią norm prawa międzynarodowego, dlatego zapewnienie ich przestrzegania z punktu widzenia polskiego porządku prawnego wymaga wyraźnego ich powiązania z obowiązującym w Polsce prawem spółdzielczym. Podkreśla się poza tym, że spółdzielnie mogą prowadzić działalność niezarobkową, która jest również działalnością gospodarczą w rozumieniu odrębnych przepisów. Takie spółdzielnie, jeżeli prowadzą działalność społecznie użyteczną, mogą być organizacjami pożytku publicznego w rozumieniu odrębnych przepisów (art. 1 § 4).

            2. Obecny art. 3 prawa spółdzielczego, który zawiera definicję ekonomiczną własności spółdzielczej, został przeniesiony do projektowanej ustawy. Wprawdzie jest to przepis o kontrowersyjnej i dość niejasnej treści, jednakże za jego utrzymaniem opowiada się zdecydowana większość polskich spółdzielców.

            3. Przepisy ustawy o trybie zakładania i rejestrowania spółdzielni uwzględniają rozwiązania przyjęte w ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym.

            4. Proponuje się zmniejszenie minimalnej liczby założycieli spółdzielni do 5 osób (już w obecnie obowiązującej taki wyjątek od ogólnej reguły 10 członków został przewidziany dla niektórych rodzajów spółdzielni). Przyjmuje się w związku z tym rozwiązanie (art. 43 projektu), że w spółdzielniach zrzeszających mniej niż 10 członków (z wyjątkiem spółdzielni zrzeszających wyłącznie osoby prawne), a także w spółdzielniach zrzeszających mniej niż 100 członków, jeżeli statut tak stanowi, nie byłoby rady nadzorczej, a prawo nadzoru i kontroli przysługiwałoby każdemu członkowi (na wzór art. 212 Kodeksu spółek handlowych), zaś ustawowe kompetencje przewidziane dla rady nadzorczej należałyby do walnego zgromadzenia; przysługujące w takim wypadku każdemu członkowi spółdzielni prawo nadzoru i kontroli obejmowałoby uprawnienia do przeglądania w każdym czasie ksiąg i dokumentów spółdzielni, sprawdzania bezpośrednio stanu majątkowego spółdzielni i żądania wyjaśnień od zarządu.

            5. W art. 10-12 projektu rezygnuje się z pojęcia deklaracji członkowskiej, wyraźnie podkreślając, że członkostwo w spółdzielni powstaje w wyniku umowy, a deklarowanie udziałów zastępuje się ich obejmowaniem.

            6. W art. 14 proponuje się wprawdzie utrzymanie jako zasady niezbywalności udziałów członkowskich, z tym jednak, że statut mógłby przewidywać wyjątek od tej zasady.

            7. Przepisy o ustaniu członkostwa (art. 21-26) zawierają w porównaniu do dotychczasowych regulacji zmiany głównie terminologiczne oraz istotną zmianę merytoryczną, dotyczącą wystąpienia ze spółdzielni, która sprowadza się do rezygnacji z pojęcia okresu wypowiedzenia.

            8. Przepisy o postępowaniu wewnątrzspółdzielczym modyfikuje się w taki sposób, że to postępowanie byłoby, jak obecnie, w pełni fakultatywne, jednakże statut nie mógłby go wyłączyć ani ograniczyć, jak również wprowadzić obowiązku jego wyczerpania w sprawach, w których przysługuje droga sądowa (art. 27 projektu).

            9. W przepisach ogólnych o organach spółdzielni proponuje się przyjęcie szczegółowych rozwiązań, z reguły względnie obowiązujących, określających zasady podejmowania uchwał przez te władze. Nowością jest zwłaszcza wprowadzenie wymagania co do quorum w odniesieniu do wszystkich władz spółdzielni (art. 29 § 1 projektu), z wyjątkami dotyczącymi walnego zgromadzenia. Proponuje się także wprowadzenie przepisu, odpowiadającego dawnemu art. 45 ust. 4 ustawy o spółdzielniach z 1920 r., zgodnie z którym członkowie spółdzielni nie mogą brać udziału w głosowaniu w sprawach wyłącznie ich dotyczących (art. 29 § 4 projektu). Przewiduje się także, na wzór Kodeksu spółek handlowych, wprowadzenie możliwości konwalidacji czynności prawnej, dokonanej bez wymaganej uchwały walnego zgromadzenia lub rady nadzorczej (art. 30).

            10. W przepisach dotyczących walnego zgromadzenia proponuje się w szczególności następujące zmiany:

a)   wprowadza się możliwość udziału w walnym zgromadzeniu przez pełnomocnika (art. 31 § 2),

b)   nie przewiduje się możliwości zastąpienia walnego zgromadzenia zebraniem przedstawicieli, zamiast tego dopuszczając podzielenie walnego zgromadzenia na części, jeżeli liczba członków przekroczy 500 (art. 33; zob. też art. 131),

c)   walne zgromadzenie może, niezależnie od porządku obrad, podejmować uchwały w niektórych sprawach należących do jego wyłącznej właściwości (art. 35 § 3),

d)   wymienia się przykładowo sytuacje, w których uchwała walnego zgromadzenia jest nieistniejąca (art. 37 § 2),

e)   precyzuje się przesłanki zaskarżenia uchwały do sądu (art. 37 § 4),

f)     ogranicza się możliwość uchylenia bądź ustalenia nieważności uchwały przez sąd ze względów formalnych (art. 39 § 1),

g)   wprowadza się, na wzór Kodeksu spółek handlowych, ochronę osób trzecich działających w dobrej wierze (art. 39 § 4).

            11. W przepisach dotyczących rady nadzorczej proponuje się w szczególności następujące zmiany:

a)   wyłącza się członkostwo w radzie pracowników spółdzielni, z wyjątkiem spółdzielni pracy (art. 41 § 3),

b)   ogranicza się liczbę kolejnych kadencji i czas trwania kadencji (art. 41 § 4 i 5, na wzór ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych),

c)   wyłącza się szczególną ochronę stosunku pracy członków rady nadzorczej, z wyjątkiem spółdzielni pracy,

d)   przyjmuje się rozwiązanie, zgodnie z którym członkom rady nadzorczej, podobnie jak obecnie członkom walnego zgromadzenia, udziela się absolutorium, a walne zgromadzenie może odwołać tych członków rady, którym nie udzieliło absolutorium, niezależnie od tego, który organ zgodnie z postanowieniami statutu wybiera członków rady (art. 41 § 7).

            12. W przepisach dotyczących zarządu proponuje się w szczególności następujące zmiany:

a)   poprawia się niefortunnie sformułowane przepisy o składaniu oświadczeń woli przez spółdzielnię o zarządzie jednoosobowym i o pełnomocnikach spółdzielni,

b)   w art. 49 wprowadza się solidarną odpowiedzialność członków zarządu za szkodę wyrządzoną wierzycielom spółdzielni (na wzór art. 299 Kodeksu spółek handlowych).

            13. W przepisach wspólnych o radzie, zarządzie i likwidatorze proponuje się w szczególności następujące zmiany:

a)   przewiduje się możliwość określenia w statucie wymagania, jakie powinna spełniać osoba wchodząca w skład rady lub zarządu (art. 50),

b)   określa się wymagania podmiotowe członków rady lub zarządu (art. 51),

c)   rozszerza się i precyzuje zakazy dotyczące jednoczesnego pełnienia określonych funkcji w spółdzielni (art. 52),

d)   obok zakazów antykonkurencyjnych wprowadza się zakazy antykorupcyjne (art. 53),

e)   precyzuje się zasady odpowiedzialności członków rady lub zarządu za szkody wyrządzone spółdzielni (art. 54).

            14. Przepisy o gospodarce spółdzielni (art. 67 - 90 prawa spółdzielczego) zostały zasadniczo zmienione w 1994 r. Są one nie tylko dostosowane do ogólnie obowiązujących przepisów w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej (zwłaszcza do ustawy o rachunkowości oraz do ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie), ale przede wszystkim realizują postulat, zgodnie z którym członkom spółdzielni powinna przysługiwać możliwie jak największa swoboda w zakresie określenia sposobu podziału nadwyżki bilansowej. W tej sytuacji nie byłaby obecnie uzasadniona ich dalsza modyfikacja (art. 55-63 projektu).

            15. Przepisy o lustracji spółdzielni są w znacznym stopniu wzorowane na propozycjach przedstawionych w projekcie poselskim ustawy o zmianie ustawy - Prawo spółdzielcze, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie (druk sejmowy nr 2510). Zmiany polegają głównie na tym, że, wprowadza się nadzór państwowy nad spółdzielniami (art. 123) oraz nowe zasady przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego przez Państwową Komisję Kwalifikacyjną i Odpowiedzialności Zawodowej w celu nadania uprawnień lustracyjnych.

            16. Przepisy o łączeniu się spółdzielni nie zawierają istotnych zmian w porównaniu z obecnie obowiązującym prawem spółdzielczym. Utrzymuje się mianowicie dotychczasową konstrukcję połączenia spółdzielni jako przejęcia (inkorporacji) jednej spółdzielni przez drugą. W związku z zasadniczymi wątpliwościami dotyczącymi celowości określania „daty połączenia” i „dnia połączenia” (art. 97 pkt 3 oraz art. 98 § 1 i 2 Prawa spółdzielczego) proponuje się skreślenie stosownych regulacji w tym zakresie.

            17. W przepisach o podziale spółdzielni nie proponuje się żadnych istotnych zmian. Takie zmiany zostały bowiem już wprowadzone przez ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych (art. 108 i 108a Prawa spółdzielczego oraz art. 78 i 79 projektu).

            18. Również przepisy Prawa spółdzielczego o likwidacji spółdzielni nie wymagają obecnie istotnych zmian, skoro budzący szczególne wątpliwości art. 125 § 5 Prawa spółdzielczego, dotyczący problemu podzielności majątku likwidowanej spółdzielni, został już zmieniony przez ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych (zob. art. 95 § 5-8 projektu).

            19. Przepisy dotyczące upadłości spółdzielni wymagają pełnej synchronizacji z przepisami prawa upadłościowego i naprawczego. W związku z tym proponuje się w tym zakresie przede wszystkim zmianę, zgodnie z którą przesłanki ogłoszenia upadłości byłyby takie same, jak w odniesieniu do innych przedsiębiorców.

            20. Obowiązujące przepisy o związkach spółdzielczych nie wymagają większych zmian. Utrzymuje się zatem w szczególności zasadę fakultatywnego zrzeszania się spółdzielni w takich związkach oraz możliwość tworzenia tzw. jednoramiennych związków spółdzielczych jako związków rewizyjnych.

21. Zdecydowanie wadliwe są przepisy Prawa spółdzielczego o Krajowym Samorządzie Spółdzielczym (art. 258 - 266), obejmującym zwoływany co 4 lata Kongres Spółdzielczości oraz Krajową Radę Spółdzielczą. Wspomniana ocena odnosi się przy tym zarówno do samej koncepcji Krajowego Samorządu Spółdzielczego, jak i do nieudanej pod względem legislacyjnym konstrukcji obowiązujących przepisów. W szczególności nieprawidłowe jest rozwiązanie, że Krajowa Rada Spółdzielcza, reprezentująca polski ruch spółdzielczy w kraju i za granicą, nie ma charakteru korporacyjnego, skoro nikogo nie zrzesza (chociaż obligatoryjnie obecnie wszystkie spółdzielnie ponoszą koszty utrzymania KRS). Zdecydowanie bardziej poprawna jest proponowana w projekcie ustawy koncepcja Rady Spółdzielczej jako organizacji korporacyjnej, utworzonej stosownie do szóstej zasady spółdzielczej Międzynarodowego Związku Spółdzielczego.

     22. Projekt ustawy zawiera, podobnie jak obecnie obowiązujące Prawo spółdzielcze, przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej członków zarządów, rad nadzorczych i likwidatorów spółdzielni.

            Projektowana ustawa spowoduje skutki finansowe dla budżetu Państwa związane z funkcjonowaniem Państwowej Komisji Kwalifikacyjnej i Odpowiedzialności Zawodowej.

Projektowana ustawa pozostaje bez związku z prawem europejskim.